Ιστορία Οικονομικών Θεωριών

Νικόλαος Θεοχαράκης

Περιγραφή

Φωτογραφία μαθήματος

 

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στην ιστορία της οικονομικής σκέψης.   Ο διδακτικός του στόχος είναι να κατανοήσει η φοιτήτρια ή ο φοιτητής τον τρόπο γένεσης και ανάπτυξης της οικονομικής θεωρίας. Η προσέγγιση του μαθήματος είναι ιστορική και αναλυτική. Η εξέλιξη της οικονομικής σκέψης παρουσιάζεται ως μια διαδοχική σειρά μεταβολών στην αντίληψη και την θεώρηση της φύσης της κοινωνικοοικονομικής διαδικασίας. Αυτές οι αλλαγές στο "όραμα" (vision κατά τον Schumpeter) της κυρίαρχης εκδοχής της οικονομικής σκέψης συνεπάγονται κάθε φορά την κατασκευή νέων αναλυτικών εννοιών και κατηγοριών και ενός νέου θεωρητικού προτύπου διάρθρωσης τους. Επομένως το μάθημα δίνει έμφαση στον ιστορικό χαρακτήρα των οικονομικών θεωριών και στον τρόπο με τον οποίο τα πραγματικά κοινωνικοοικονομικά φαινόμενα διαμορφώνουν την εξέλιξη της οικονομικής θεωρίας. Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια να συζητηθούν η επικαιρότητα και η χρησιμότητα των διαφόρων ρευμάτων της οικονομικής σκέψης στα κλασικά θέματα της θεωρίας της

Περισσότερα  
CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Περιεχόμενο μαθήματος
  1. Μεθοδολογία της οικονομικής επιστήμης   
  2. Αρχαία ελληνική και σχολαστική οικονομική σκέψη 
  3. Μερκαντιλισμός 
  4. Από τον μερκαντιλισμό στην κλασική πολιτική οικονομία  Συμπεριλαμβάνει και την Φυσιοκρατία
  5. Κλασική πολιτική οικονομία: Adam Smith 
  6. Κλασική πολιτική οικονομία: Malthus & Ricardo 
  7. Η κριτική στην αστική πολιτική οικονομία: Karl Marx             
  8. Οι απαρχές της νεοκλασικής θεωρίας: Οι πρόδρομοι και η "Οριακή Επανάσταση"                 
  9. Η εδραίωση της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας
  10. Μετά την εδραίωση της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας, Keynes και Schumpeter
Διδάσκοντες

Φωτογραφία διδάσκοντος

Νικόλαος Θεοχαράκης

Ο Νίκος Θεοχαράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής οικονομίας και ιστορίας της οικονομικής σκέψης στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Faculty of Economics and Politics στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Διδάσκει στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1990. Βασικοί ερευνητικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται είναι η Πολιτική Οικονομία, η Ιστορία της Οικονομικής Σκέψης και η Πολιτική Οικονομία της Εργασίας.

 

Αναλυτικό Βιογραφικό Σημείωμα: Μπορείτε να δείτε ένα πλήρες βιογραφικό εδώ

Προτεινόμενα συγγράμματα

Α. Ernesto Screpanti & Stefano Zamagni, Η ιστορία της οικονομικής σκέψης, Αθήνα: τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανος, 2004 [μετάφραση Αδριάννα Σακκά, επιμέλεια Νίκος Θεοχαράκης]. Κωδικός στον Εύδοξο 31530.

 Β. Roger E. Backhouse, Η εξέλιξη της οικονομικής σκέψης, Αθήνα: Κριτική, 2009 [μετάφραση Αθανάσιος Κατσικερός, επιμέλεια Μάγγη Μίνογλου]. Κωδικός στον Εύδοξο 11570.

Μαθησιακοί στόχοι

Στόχος του μαθήματος είναι να μπορέσει ο φοιτητής να αντιληφθεί πως δημιουργήθηκαν τα οικονομικά ως επιστήμη.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται να έχουν μια πληρέστερη κατανόηση της οικονομικής θεωρίας και των κατηγοριών της, να γνωρίζουν τις βασικές εναλλακτικές προσεγγίσεις σε αυτήν και να μπορέσουν να υιοθετήσουν μια κριτική στάση απέναντι στις εναλλακτικές οικονομικές  θεωρίες, ιδιαίτερα την κυρίαρχη οικονομική ορθοδοξία.

Βιβλιογραφία
  • Βιβλία
    • Α. Ernesto Screpanti & Stefano Zamagni, Η ιστορία της οικονομικής σκέψης, Αθήνα: τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανος, 2004 [μετάφραση Αδριάννα Σακκά, επιμέλεια Νίκος Θεοχαράκης]. Κωδικός στον Εύδοξο 31530.
    • Roger E. Backhouse, Η εξέλιξη της οικονομικής σκέψης, Αθήνα: Κριτική, 2009 [μετάφραση Αθανάσιος Κατσικερός, επιμέλεια Μάγγη Μίνογλου]. Κωδικός στον Εύδοξο 11570.Alessandro Roncaglia, The Wealth of Ideas: a History of Economic Thought, Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
    • Steven G Medema, Warren J. Samuels, History of Economic Thought  Reader; Second Edition, London: Routledge, 2013.

  • Online readings
    • Στο e-class υπάρχουν στα έγγραφα και στους συνδέσμους αναλυτική πληροφόρηση για τις πηγές και τα πρωτότυπα κείμενα
    • Η βιβλιοθήκη των Οικονομικών Επιστημών στην οδό Ναυαρίνου έχει πολλά από τα κλασικά κείμενα και εγχειρίδια ιστορίας οικονομικών θεωριών και εξειδικευμένες μονογραφίες. Ειδικότερα για την ΙΟΘ είναι οι σειρά Pioneers in economics που επιμελήθηκε ο Mark Blaug  του εκδοτικού οίκου Elgar (41 τίτλοι) και η σειρά Critical Assessments of Leading Economists του εκδοτικού οίκου Routledge που επιμελήθηκε ο John Cunningham Wood.
    • Marginal Revolution University Great Economists: Classical Economics and its Forerunners, http://mruniversity.com/courses/great-economists-classical-economics-and-its-forerunners
    • Saylor.org. ECON301: HISTORY OF ECONOMIC IDEAS, http://www.saylor.org/courses/econ301/
    • Βλ. επίσης e-class Κλασικά κείμενα πολιτικής οικονομίας http://eclass.uoa.gr/courses/ECON246/
    • Open Yale Courses: Political Science,  PLSC 270, Capitalism: Success, Crisis, and Reform, Prof. Douglas W. Rae, 2009, http://oyc.yale.edu/political-science/plsc-270

  • Ταινίες (Films)
    • Και οι θεοί τρελάθηκαν [The Gods Must Be Crazy] (1980). Πως ένα αντικείμενο που δε μπορεί να αναπαραχθεί αλλάζει τις οικονομικές σχέσεις σε μία κοινωνία
    • Μοντέρνοι καιροί [Modern Times] (1936). Με τον Charlie Chaplin. Κριτική του καταμερισμού της εργασίας.
    • Man Friday (1975), του Jack Gold με τους Peter O'Toole, Richard Roundtree. Κριτική της ιστορίας του Ροβινσώνα Κρούσου.
    • John Law and the Mississippi Bubble (1978) του Richard Condie. 10λεπτο καναδέξικο φιλμάκι για τη φούσκα του Μισσισσιππή στον 18ο αι.
Προαπαιτούμενα

Οι φοιτητές πρέπει να έχουν βασικές γνώσεις πολιτικής οικονομίας, οικονομικής θεωρίας και οικονομικής ιστορίας.

Μαθήματα του τμήματος:

Μέθοδοι διδασκαλίας

Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας.

Μέθοδοι αξιολόγησης
  • Γραπτές δίωρες εξετάσεις
  • Παλαιότερα θέματα εξετάσεων διαθέσιμα στην η-τάξη
Ομάδα στόχος

Οι φοιτητές Οικονομικών Επιστημών

Ενότητες

Στην ενότητα αυτή εξετάζεται ο ρόλος της Ιστορίας της οικονομικής σκέψης στην εκπαίδευση των οικονομολόγων, εισάγονται οι φοιτητές στις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας της επιστήμης και στη συνέχεια στην μεθοδολογική ιδιαιτερότητα της οικονομικής επιστήμης. Γίνεται μια σύντομη επισκόπηση της Ιστορίας της Οικονομικής Σκέψης.

 

Λέξεις – κλειδιά: Economic methodology, Popper, Kuhn, Lakatos, John Stuart Mill, Alfred Marshall, positivism, falsificationism, methodological individualism

Στην ενότητα αυτή συζητάμε την αρχαία ελληνική οικονομική σκέψη και ιδιαίτερα τη σκέψη του Ξενοφώντα, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Από τη σχολαστική οικονομική σκέψη εστιάζουμε στον Θωμά Ακυινάτη και στη Σχολή της Σαλαμάνκας. 

 

Λέξεις – κλειδιά: Ancient Greek economic thought, Aristotle, Plato, Xenophon, Scholasticism, Thomas Aquinas, ALbertus Magnus, Salamanca School

Εξετάζεται ο μερκαντιλισμός ιστορικά και συζητάμε τις διαφορετικές ερμηνείες – θετικές και αρνητικές που δόθηκαν στο φαινόμενο. Εξετάζουμε τους κύριους εκφραστές του ανά χώρα  με ιδιαίτερη έμφαση στον Thomas Mun και κυρίως στον Sir William Petty.

 

Λέξεις – κλειδιά: Mercanilism, Schmoller, Heckscher, Adam Smith, Mirabeau, bullionism, historical school, Thomas Mun, Misselden, Malynes, William Petty

Εξετάζουμε τους οικονομολόγους που αντιτίθενται στον μερκαντιλισμό ιδίως τον Boisguilbert, Vauban & Cantillon. Εξετάζουμε το σύστημα του Law. Αναλύουμε τη Φυσιοκρατία: Quesnay, Mirabeau, Dupont de Nemours & Turgot και το Tableau économique. Αναφερόμαστε στους αντιφυσιοκράτες συγγραφείς κυρίως Galiani και Βολταίρο.

 

Λέξεις – κλειδιά: Boisguilbert, Vauban, Cantillon, John Law, Mississippi bubble, Law system, Bernoulli, Physiocracy, Tableau economique, impot unique, produit net, Quesnay, Mirabeau, Dupont de Nemours, Turgot, Galiani, Voltaire

Αναφερόμαστε αναλυτικά στη ζωή και στο έργο του Adam Smith. Μιλάμε για τον Σκοτσέζικο Διαφωτισμό μέσα στον οποίο τον εντάσσουμε. Συζητάμε τη συμβολή του David Hume. Αναλύουμε τα βασικά έργα του Adam Smith Θεωρία Ηθικών Συναισθημάτων και κυρίως τον Πλούτο των Εθνών. Συζητάμε τον καταμερισμό της εργασίας, την εργασιακή θεωρία της αξίας και το αόρατο χέρι.

 

Λέξεις – κλειδιά: Scottish Enlightenment, Hume, Ferguson, Hutchison, Adam Smith, Theory of Moral Sentiments, Wealth of Nations, division of labour, labour theory of value, invisible hand

Αναφερόμαστε στους οικονομολόγους/φιλοσόφους που προηγούνται του Malthus & Ricardo: JB Say, Condorcet, Godwin. Αναλύουμε τη ζωή και το έργο του TR Malthus και εστιάζουμε στη θεωρία του πληθυσμού και στη θεωρία υπερπροσφοράς.  Στον Ricardo αναλύουμε τη ζωή και το έργο του και συζητάμε κυρίως τη συμβολή του στη θεωρία της αξίας, τη θεωρία της διαφορικής γαιοπροσόδου, τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος και τη Ρικαρδιανή ισοδυναμία.

 

Λέξεις – κλειδιά: Jean Baptiste Say, Condorcet, Godwin, perfectionism, anarchism, progress, Arrow paradox, Malthus, Malthusian system, overpopulation, theory of gluts, David Ricardo, Principles of Political Economy and taxation, Ricardian theory of value, differential rent, comparative advantage, Ricardian equivalence

Στην ενότητα αυτή εξηγούμε το ρόλο του Karl Marx στην κριτική της αστικής πολιτικής οικονομίας. Τοποθετούμε την οικονομική του σκέψη στο γενικότερο φιλοσοφικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Αναλύουμε τα οικονομικά γραπτά του και ιδιαίτερα το Κεφάλαιο.

 

Λέξεις – κλειδιά: Karl Marx, Friedrich Engels, Communist Manifesto, critique of bourgeois political economy, commodity, alienation, surplus value, exploitation, organic composition of capital, crises, reproduction schemes, revolution, socialism, capitalism, communism, falling rate of profit

Αναλύουμε το έργο του Jeremy Bentham και των προδρόμων της οριακής επανάστασης  Von Thünen, Cournot, Dupuit και Gossen.  Στη συνεχεια αναλύουμε τη ζωή και το έργο των θεμελιωτών της οριακής επανάστασης Jevons, Menger και Walras.

 

Λέξεις – κλειδιά: Jeremy Bentham, utilitarianism, Panopticon, von Thünen, Isolierte Staat, Cournot, Dupuit, consumer surplus, Gossen, Marginal revolution, marginal utility, Jevons, Menger, Walras, general equilibrium, tatonnement, auctioneer

Εξετάζουμε τους θεμελιωτές της νεοκλασικής θεωρίας ανά χώρα. Ηνωμένο Βασίλειο: Marshall,  Edgeworth, Wicksteed, Pigou. ΗΠΑ: Clark, Fisher. Ιταλία: Pantaleoni,  Barone, Pareto. Σουηδία: Wicksel, Cassel. Αυστρία: Wieser, Böhm-Bawerk.

 

Λέξεις – κλειδιά: Alfred Marshall, Principles of Economics, FY Edgeworth Mathematical Psychics, Wicksteed, Pigou, externatlities, JB Clark, marginal theory of distribution, Irving Fisher, Pantaleoni, Barone, socialist calculation debate, Vilfredo Pareto, Pareto distribution, Pareto optimality, Knut Wicksell, Gustav Cassel, Böhm-Bawerk, Friedrich Wieser, Austrian School

Εξετάζουμε τις διαφορές κλασικής πολιτικής οικονομίας και νεοκλασικής θεωρίας και αναλύουμε το έργο των Joseph A. Schumpeter και John Maynard Keynes.

 

Λέξεις – κλειδιά: JA Schumpeter, John Maynard Keynes, Business cycles, creative destruction, effective demand, multiplier, liquidity trap, Keynesianism

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  0
Αρ. Προβολών :  0

Ημερολόγιο

Ανακοινώσεις

  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -