Συναντούµε πολλά είδη λογισµικού για την ανάλυση ποιοτικών δεδοµένων. Εµείς θα ασχοληθούµε όχι µε παλαιότερες µορφές λογισµικού (τα λεγόµενα text retrievers) αλλά µε την κατά κάποιο τρόπο «ανώτερη» κατηγορία, (τους “theory builders”), στην οποία τα λογισµικά κατασκευάζουν µία θεωρία ή ακόµα τυπώνουν σε χαρτί κάποιους νοητικούς χάρτες, σύµφωνα µε τις οδηγίες και τους κωδικούς που έχει αποφασίσει ο ερευνητής. Οι κωδικοί δεν είναι τίποτα άλλο από ιδέες, γενικεύσεις ή ακόµα φράσεις- κλειδιά µέσα από το ίδιο το προς ανάλυση «κείµενο». Λέγοντας στα πακέτα τελευταίας γενιάς «κείµενο» τόσο το κείµενο αυτό καθ’ αυτό (δηλαδή την καταγραφή των συνεντεύξεων των σηµειώσεων του ερευνητή κλπ.) αλλά και αρχεία ήχου, εικόνας, καθώς και διαδικτυακούς τόπους και αρχεία Υπερκειµένου. Ένα από τα πιο ισχυρά λογισµικά πακέτα στην κατηγορία των theory builders είναι τα Atlas/ti, το Nvivo (www.gsv.com.au), το Ethnographer, και το Observer (www.noldus.com)., το Nud*Ist κλπ. Μερικά από τα πακέτα αυτά, εκτός από εργαλεία ανάλυσης δεδοµένων, είναι και εργαλεία συλλογής δεδοµένων, αφού διαθέτουν διαδικασίες καταγραφής και αποθήκευσης αρχείων πολλών µορφών. Η χρήση τέτοιων πακέτων έχει εγείρει προβληµατισµό ανάµεσα στους ερευνητές, κυρίως διότι υπάρχει θεωρητικά πίεση από κυβερνητικές οργανώσεις και εµπορικούς οίκους και εκδότες ώστε να θεωρείται «καλή» ποιοτική έρευνα, µόνο αυτή η οποία έχει βασιστεί στο ειδικό λογισµικό. Κάτι τέτοιο, κατά τη γνώµη µερικών, δηµιουργεί σχέσεις εξάρτησης και περιορίζει τη δυνατότητα κριτικής και αµφισβήτησης.
Από το Εγχειρίδιο Ποιοτικής Έρευνας θα συζητηθεί το κείµενο “Software and qualitative research” του Weitzman (2000).
Ως πιο εξειδικευµένο κείµενο θα προταθεί το βιβλίο των Fielding & Raymond (1998)Computer Analysis and Qualitative Research, και ειδικότερα το Κεφάλαιο 4, στο οποίο γίνεται αναφορά στη χρήση των κωδικών. Θα γίνει επίδειξη πακέτων λογισµικού, καθώς και των σχετικών εγχειριδίων χρήσης (manuals), αµφότερα τα οποία διανέµονται, για λόγους επίδειξης (demo), δωρεάν στο ∆ιαδίκτυο. Θα συζητηθεί επίσης το ειδικό λογισµικό ColAT (Φιωτάκης, Αβούρης, Κόµης, & Τσέλιος, 2005), το οποίο αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήµιο της Πάτρας και το οποίο χρησιµοποιείται στην ποιοτική έρευνα για την συλλογή και ανάλυση ποιοτικών δεδοµένων πολλαπλής µορφής (κείµενο, ήχος, βίντεο, συµβάντα -“log files” κλπ.).
