10. Η παρατήρηση

Η παρατήρηση θεωρείται εξαιρετικά µεγάλο κεφάλαιο στον τοµέα της ποιοτικής (αλλά και της ποσοτικής έρευνας). Οι συµµετέχοντες θα έρθουν σε επαφή µε τα βασικά στοιχεία, τα ήδη και τις δυνατότητες της παρατήρησης, καθώς και τη χρησιµότητά της ως εργαλείο συλλογής πληροφοριών. Συγκεκριµένα, θα µιλήσουµε για: (α) τα πιθανά επίπεδα συµµετοχής του ερευνητή κατά την παρατήρηση (από εξωτερικός παρατηρητής -“complete observer” ως ισότιµο ή «ενσωµατωµένο» µέλος της παρατηρούµενης οµάδας -“participanting observer”- και (β) τα ζητήµατα δεοντολογίας αλλά και εγκυρότητας που σχετίζονται µε την παρατήρηση (π.χ. η εξαπάτηση των παρατηρούµενων ως προς τους αληθινούς σκοπούς της έρευνας ή ως προς την ιδιότητα του ερευνητή, η παρατήρηση ατόµων µε τα οποία ο ερευνητής έχει αναπτύξει προηγουµένως σχέσεις εξουσίας κλπ.).

Θα παρουσιαστεί το κείµενο “Rethinking Observation” των Angosino & Mays de Perez (2000). Η παρατήρηση, ως µέθοδος συλλογής ποιοτικών δεδοµένων, έχει µεγάλη εφαρµογή στην εκπαίδευση. Οι συµµετέχοντες θα ενθαρρυνθούν να χρησιµοποιήσουν διάφορες τεχνικές µε σκοπό την υποτιθέµενη αξιολόγηση κάποιας σχολικής µονάδας. Ακολουθώντας τη λεγόµενη τεχνική shadowing, θα γίνουν η «σκιά» ενός διευθυντή σχολείου ή ενός διδάσκοντος στο πανεπιστήµιο για ορισµένο χρονικό διάστηµα (κατόπιν συµφωνίας), µε σκοπό να καταγράψουν σε ένα «ηµερολόγιο» (log) τις ενέργειές του.