Χριστολογικές Μαρτυρίες της Παλαιάς Διαθήκης

Μεσσιανικές προσδοκίες της Π.Δ. και του Ιουδαϊσμού

Ερώτηση 1 (Συμπλήρωση Κενών (Αυστηρή Ταυτοποίηση) — 0 βαθμοί) 

ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ

Στον Ιουδαϊσμό των χρόνων του Ιησού υπήρχαν συγγραφείς, οι οποίοι οραματίζονταν την έλευση μιας καινούργιας εποχής τη χρήση βίας, προφήτες, οι οποίοι επιχειρούσαν με τη φυγή από την πόλη στην έρημο να επαναλάβουν μαγικά και τα επιτεύγματα του Μωυσή και του του Ναυή, Μεσσίες οι οποίοι χρησιμοποιούσαν για να αποτινάξουν τον ρωμαϊκό επικαλούμενοι παράλληλα την επουράνια , και οι ονομαζόμενοι από τους Ρωμαίους ‘ληστές’/αντάρτες, οι Ζηλωτές οι οποίοι ζούσαν στις , που είχε καταφύγει κάποτε και ο Δαυίδ, και εμπιστεύονταν μόνο τα τους, νομιμοποιώντας τη βία. Τα εξής κοινά σημεία αποτελούσαν τον κοινό παρονομαστή όλων των ομάδων: 1. Η κυριαρχία του Μεσσία αναμενόταν ότι θα ήταν . Μόνο από το Δ΄ η βασιλεία αυτή θεωρήθηκε ως μια και κυριαρχία διάρκειας τετρακοσίων χρόνων. Στον καινούργιο αιώνα η φυσιογνωμία του Μεσσία διαδραματίζει κανένα απολύτως ρόλο. Υπήρχε όμως και η πεποίθηση ότι η μεσσιανική βασιλεία θα είναι . 2. Ο Μεσσίας, θεωρούνταν ότι θα ήταν εξ , ο οποίος χρησιμο-ποιώντας ειρηνικά ή βίαια μέσα, θα το κράτος του Ισραήλ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο 17ος Ψαλμός αρχίζει και τελειώνει με την ομολογία ότι των Εσχάτων θα είναι ο Κύριος . Στα εσσαϊκά κείμενα επίσης ο όρος χρησιμοποιείται μόνο για το Θεό. Σε όλη την παλαιοδιαθηκική και ύστερη ιουδαϊκή γραμματεία ο όρος συνοδεύεται σχεδόν πάντα από τη γενική . 3) Η μεσσιανική βασιλεία είχε κατεξοχήν χαρακτήρα, καθότι πρωτεύουσα θέση σε αυτή κατείχε ο λαός, η ανασυγκρότηση των φυλών και ο δοξασμός ιδιαίτερα της μερίδας εκείνης που σφετεριζόταν για τον εαυτό της τον τίτλο του εκλεκτού 4.το στοιχείο του δεν αποτελούσε κυρίαρχο χαρακτηριστικό του Μεσσία. Δεν υπάρχει μαρτυρία ταύτισης του αναμενόμενου βασιλιά του Ισραήλ με τον Πάσχοντα τού Ησ. 53 στη μεσοδιαθηκική γραμματεία. ο όχι μόνο δεν πάσχει αλλά ανελέητα τους δυνάστες της γης και στη συνέχεια κάθεται στο θρόνο του Γιαχβέ (Ψ. 109 ) για να κρίνει τον κόσμο (Δν. 7). Έστω όμως και αν το πάθος ήταν συνυφασμένο με την πορεία του Δικαίου σε κάποιους ιουδαϊκούς κύκλους, όπως άλλωστε συνέβη και στο βίο του και του η κυρίαρχη μεσσιανική εικόνα δεν εμπεριείχε το χαρακτήρα του μαρτυρίου. Ο ίδιος ο Ιησούς ούτε ούτε για τον εαυτό του τον τίτλο -Χριστός, γιατί ήθελε να διαφοροποιήσει το μεσσιανικό του λαού του. Κανείς από τους ηγέτες ή τους άλλους του Ισραήλ δε χρησιμοποίησε τον όρο αλλά βασιλεύς, προφανώς γιατί ο πρώτος όρος είχε έντονη χροιά και προϋπέθετε τη συνείδηση της θείας και αποστολής διά του αγ. , η οποία αντιθέτως έγινε εμφανής με τη βάπτιση και τη μεταμόρφωση του και επιβεβαιώθηκε με την ανάστασή του. Ένας από τους λόγους για τους οποίους καθιερώθηκε το όνομα ήταν επιπλέον η μοναδική θυσία που επιβεβαίωσε το μοναδικό αξίωμα του Ιησού και κατέστησε ανενεργείς τις θυσίες που αναφέρονταν τόσο στο των Ιεροσολύμων όσο και στους ναούς των ειδώλων, όπου τελούνταν χρίσεις. Επιπλέον, θεωρώ ότι στην καθιέρωση του ονόματος βοήθησε και η πα-ρήχησή του με τον όρο , που αποτελούσε ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ιδεώδους ελληνιστικού βασιλέα. Με τον όρο μπορούσε ο Έλληνας να εννοήσει την του Ιησού, η οποία τον οδήγησε στη σάρκωση, στη σταύρωση και την Ανάσταση (πρβλ. Α΄ Απολ. 4). Με την αφήγηση ακριβώς αυτής της πορείας και της διδασκαλίας του θεανθρώπου Ιησού, τα Ευαγγέλια, όπως ακολούθως θα αποδειχθεί, αποσκοπούν στην αναπροσαρμογή του μεσσιανικού ινδάλματος του υπερανθρώπου τόσο των Ιουδαίων όσο και των Ελλήνων.

Ερώτηση 2 (Συμπλήρωση Κενών (Αυστηρή Ταυτοποίηση) — 0 βαθμοί) 

ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

Υπήρξαν πολλοί Ιουδαίοι οι οποίοι αποδέχτηκαν την ειρηνοποιό ρωμαϊκή εξουσία ως . Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εγγυήθηκε για τους Ιουδαίους τα εξής : Πρώτον. Οι Ιουδαίοι είχαν το προνομιακό δικαίωμα της και αυτοδιαχείρισης σε μεγάλες πόλεις, όπως η , στην οποία είχαν ιδρύσει το δικό τους γκέτο. Δεύτερον. Οι Ρωμαίοι έδειξαν στην ισραηλιτική θρησκεία. Οι ίδιοι οι Ιουδαίοι ήταν απαλλαγμένοι από τη προς τον Αυτοκράτορα, η οποία ήταν υποχρεωτική σε όλα τα άλλα μέρη της αυτοκρατορίας. Πρόσφεραν μόνο καθημερινά στο Ναό υπέρ του Καίσαρα . Οι Ιουδαίοι ήταν απαλλαγμένοι από τη στράτευση, κάτι που σήμανε την αλματώδη αύξηση του ιουδαϊκού πληθυσμού στα πέρατα της οικουμένης. Παράλληλα, όμως, με αυτή τη θετική στάση έναντι του ρωμαϊκού ζυγού, κυρίαρχη ήταν και η στάση προς τους ξένους δυνάστες, η οποία δεν αποτυπωνόταν συνήθως σε κείμενα για το των διωγμών, αλλά κυλούσε στο αίμα πολλών Ιουδαίων. βασικός ρόλος επανάστασης ήταν η . Στα ρωμαϊκά χρόνια υπήρχαν και έμμεσοι φόροι . Στους άμεσους κατατάσσονταν ο κεφαλικός φόρος και ο έγγειος φόρος (tributum agri) σε είδος (το 35% του εισοδήματος), ο οποίος αποτελούσε το ενοίκιο των αγρών προς τον κατακτητή και έπληττε τους . Υπήρχαν και πολλοί έμμεσοι φόροι, ανάλογοι με τα δικά μας τελωνειακά και δημοτικά τέλη, τα οποία εισέπραττε ο κατακτητής ή τα μέλη της ηρωδιανής δυναστείας σε καίρια σημεία μέσω των . Ο Gajus Ιulius Caesar Octavianus (27 π.Χ.-14 μ.Χ.) πρώτος αυτός Ρωμαίος αυτοκράτορας κατάφερε, κλείνοντας συμβολικά τις του πολεμικού Ιανού, μετά από μια χαοτική περίοδο εμφύλιων πολέμων, να φέρει την τάξη και την ευημερία στην αυτοκρατορία. Έτσι λατρεύτηκε ως Θεός. Προκειμένου να γίνει κατανοητή η θεοποίηση των βασιλέων/Καισάρων πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα παρακάτω στοιχεία: Πρώτον. Σε αυτήν οδήγησε ο σκεπτικισμός, με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι θεοί. Οι ηγεμόνες ως και Ευεργέτες ασκούσαν ουσιαστική εξουσία και μπορούσαν να προσφέρουν άμεση πραγματική λύτρωση από τα δεινά. Βέβαια, ποτέ δεν εξισωνόταν απόλυτα η λατρεία προς έναν θεό με αυτήν προς τον Καίσαρα και τη Ρώμη. Δεύτερον. Η καισαρολατρία προήγαγε τις σχέσεις των πόλεων με τον . Η ενσωμάτωση ενός βασιλιά, της συζύγου και των προγόνων του στις λατρείες της πόλης δημιουργούσε δεσμούς συναισθηματικούς και καλής πίστης μαζί του. Τρίτον. Η λατρεία του Καίσαρα αποτελούσε το συνεκτικό ιστό της πολυφυλετικής και αυτοκρατορίας.

Ερώτηση 3 (Συμπλήρωση Κενών (Αυστηρή Ταυτοποίηση) — 0 βαθμοί) 

ΙΟΥΑΔΑΪΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Όπως η βασιλεία εισήχθη στον αρχαίο Ισραήλ ως συνέπεια αντίδρασης στην ελληνική πολιτική οργάνωση των , έτσι και στον όψιμο αυτό που τελικά έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της του Ιουδαϊσμού ήταν η συνάντησή του με τον ελληνικό πολιτισμό και την αντίστοιχη πολιτική σκέψη και παρουσία. Από τη μία πλευρά η αντίσταση στον δεν αποτέλεσε μόνο ‘ φαινόμενο’, αλλά εμφανίστηκε κατά παρόμοιο με τον Ισραήλ τρόπο τόσο στην όσο και στην Αίγυπτο. Και στις δύο μεγάλες αυτοκρατορίες κυκλοφορήθηκαν , τα οποία προφήτευαν την συντριβή της ελληνικής και την επαναφορά της χώρας σε μια ειδυλιακή ειρήνης και γονιμότητας. Από την άλλη πλευρά αρκετοί Ιουδαίοι της , οι οποίοι ως τους γλώσσα είχαν την ελληνική, διαπιστώνοντας την τάση του Ελληνισμού προς το και ιδίως των Στωικών φιλοσόφων προς μια ηθική, αντίστοιχη της ιουδαϊκής, πρόβαλαν το Μωυσή ως διδάσκαλο των Ελλήνων φιλοσόφων. Οι ίδιοι οι Ασμοναίοι, που αγωνίστηκαν εναντίον του Ελληνισμού, Παρ΄όλο που νίκησαν στρατιωτικά, τελικά νικήθηκαν από αυτόν, όπως ακριβώς συνέβη και με τους . Κοιμήθηκαν επί των δαφνών τους Ιουδαίοι και ξύπνησαν ελληνιστές. Προσλαμβάνουν στο στρατό τους ως αξιωματικούς Έλληνες μισθοφόρους, υιοθετούν ονόματα, ώστε αντί Ιούδα και Ιωνάθαν να έχουμε και Αριστόβουλο, ζουν με τρόπους, Αυτή η εξέλιξις μαρτυρεί ότι οι Μακκαβαίοι δεν επαναστάτησαν εναντίον του ελληνικού , αλλά εναντίον μιας ξένης πολιτικής και θρησκευτικής . Ήθελαν να μείνουν πιστοί στη θρησκεία του Γιαχβέ, αλλά κατά τα άλλα να είναι .