Λειτουργική
Γεώργιος Φίλιας, Καθηγητής
Μετά την εισαγωγή στο μάθημα (πηγές/μεθοδολογία/σχέσεις με άλλους κλάδους της θεολογικής επιστήμης), το μάθημα αναλύει τη γένεση της χριστιανικής λατρείας, ακολούθως δε μελετά την εξέλιξη και τελική διαμόρφωση των βασικών πτυχών της χριστιανικής Λατρείας, με πρώτη τη Θ. Ευχαριστία και, ακολούθως τα υπόλοιπα Μυστήρια (Βάπτισμα, Χρίσμα, Μετάνοια, Γάμο, Ιερωσύνη και Ευχέλαιο). Παρόμοια μελέτη προβλέπεται για σημαντικές επιμέρους ακολουθίες (Εσπερινός/Όρθρος/ Ακολουθίες του νυχθημέρου/Επικήδειος ακολουθία/Ακολουθία της μοναστικής κουράς). Η ύλη του μαθήματος ολοκληρώνεται με την αναφορά σε θέματα Θεολογίας της Λατρείας και Εορτολογίας, καθώς και σε επιμέρους τελετουργικά θέματα.
Λιγότερα
Μετά την εισαγωγή στο μάθημα (πηγές/μεθοδολογία/σχέσεις με άλλους κλάδους της θεολογικής επιστήμης), το μάθημα αναλύει τη γένεση της χριστιανικής λατρείας, ακολούθως δε μελετά την εξέλιξη και τελική διαμόρφωση των βασικών πτυχών της χριστιανικής Λατρείας, με πρώτη τη Θ. Ευχαριστία και, ακολούθως τα υπόλοιπα Μυστήρια (Βάπτισμα, Χρίσμα, Μετάνοια, Γάμο, Ιερωσύνη και Ευχέλαιο). Παρόμοια μελέτη προβλέπεται για σημαντικές επιμέρους ακολουθίες (Εσπερινός/Όρθρος/ Ακολουθίες του νυχθημέρου/Επικήδειος ακολουθία/Ακολουθία της μοναστικής κουράς). Η ύλη του μαθήματος ολοκληρώνεται με την αναφορά σε θέματα Θεολογίας της Λατρείας και Εορτολογίας, καθώς και σε επιμέρους τελετουργικά θέματα.
Μετά την εισαγωγή στο μάθημα (πηγές/μεθοδολογία/σχέσεις με άλλους κλάδους της θεολογικής επιστήμης), το μάθημα αναλύει τη γένεση της χριστιανικής λατρείας, ακολούθως δε μελετά την εξέλιξη και τελική διαμόρφωση των βασικών πτυχών της χριστιανικής Λατρείας, με πρώτη τη Θ. Ευχαριστία και, ακολούθως τα υπόλοιπα Μυστήρια (Βάπτισμα, Χρίσμα, Μετάνοια, Γάμο, Ιερωσύνη και Ευχέλαιο). Παρόμοια μελέτη προβλέπεται για σημαντικές επιμέρους ακολουθίες (Εσπερινός/Όρθρος/ Ακολουθίες του νυχθημέρου/Επικήδειος ακολουθία/Ακολουθία της μοναστικής κουράς). Η ύλη του μαθήματος ολοκληρώνεται με την αναφορά σε θέματα Θεολογίας της Λατρείας και Εορτολογίας, καθώς και σε επιμέρους τελετουργικά θέματα.
Περίγραμμα
Διδάσκοντες
Γεώργιος Φίλιας, Καθηγητής
Γνωστικό αντικείμενο: «Λειτουργική»
Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής
http://www.soctheol.uoa.gr/didaktiko-proswpiko-melh-dep-kai-edip/filias-georgios-ka8hghtis.html
Ομάδα στόχος
Οι φοιτητές του τμήματος «Κοινωνικής Θεολογίας»
Περιεχόμενο μαθήματος
Εισαγωγή: ορολογία/πηγές/σχέσεις με άλλους κλάδους της Θεολογίας/μεθοδολογία/ σημαντικοί εκπρόσωποι/επιστημονικές σειρές λειτουργικών μελετών/ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία.
Γένεση και πρώτη εξέλιξη της χριστιανικής Λατρείας: σχέσεις εβραϊκής και χριστιανικής Λατρείας/Επιδράσεις και διαφοροποίηση.
Γένεση και εξέλιξη της Θ. Ευχαριστίας: Μυστικός Δείπνος και Θ. Ευχαριστία/σημαντικές πηγές των πρώτων αιώνων περί της Θ. Ευχαριστίας/Η εξέλιξη των επιμέρους τμημάτων της Θ. Ευχαριστίας/Ο σύνδεσμος της Θ. Ευχαριστίας με το Βάπτισμα και τον Γάμο (σχεδιαγράμματα τέλεσης).
Γένεση και εξέλιξη των Μυστηρίων του Βαπτίσματος, του Χρίσματος, του Γάμου, της Μετάνοιας, της Ιερωσύνης και του Ευχελαίου: οι βιβλικές ρίζες των Μυστηρίων/Οι βασικές πηγές των πρώτων αιώνων/Η τελική διαμόρφωση των ακολουθιών τους (σύντομη αναφορά στη χειρόγραφη παράδοση).
Γένεση και εξέλιξη της επικηδείου ακολουθίας και των ακολουθιών του νυχθημέρου: αναφορά στις βιβλικές ρίζες της επικηδείου ακολουθίας/παρουσίαση των πηγών των πρώτων αιώνων περί της επικηδείου ακολουθίας/η τελική διαμόρφωση της ακολουθίας/αναλυτική αναφορά στις ακολουθίες του νυχθημέρου: Εσπερινός/Απόδειπνο/Μεσονυκτικό/Ώρες/Όρθρος.
Βασικά θέματα θεολογίας της Λατρείας: Λατρεία και Εκκλησιολογία/Η έννοια του «μυστηρίου»/Λατρεία και εσχατολογία/Αλληγορισμός και Συμβολισμός στην ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας.
Εορτολογία: Γένεση των χριστιανικών εορτών/Το Πάσχα/Τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια/Η Ανάληψη και η Πεντηκοστή/Η Μεταμόρφωση/Οι Θεομητορικές εορτές/ Εορτές του Τιμίου Σταυρού και των Αγίων.
Θέματα παράδοσης και εξέλιξης στη Λατρεία της Εκκλησίας: Η έννοια της λειτουργικής παράδοσης/Βασικοί σταθμοί και κριτήρια στην ανανέωση-εξέλιξη της Λατρείας.
Τελετουργικά θέματα: Η «Τάξη» στη Λατρεία/Σύγχρονα τελετουργικά προβλήματα.
Μαθησιακοί στόχοι
Να αποκτήσουν (οι φοιτητές) τις απαραίτητες γνώσεις περί της γένεσης, εξέλιξης και τελικής διαμόρφωσης των διαφόρων πτυχών της χριστιανικής Λατρείας. (ενόψει και πιθανής διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην οποία διδάσκεται το μάθημα της «Λειτουργικής»).
Να αναπτυχθεί ένας γόνιμος προβληματισμός σχετικά με την έννοια της «παράδοσης» και της «εξέλιξης» στη Λατρεία της Εκκλησίας.
Να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε οι φοιτητές να καταστούν ικανοί να διατυπώσουν προτάσεις για την επίλυση σύγχρονων προβλημάτων της χριστιανικής Λατρείας.
Να συνειδητοποιήσουν (οι φοιτητές) την προτεραιότητα- για την εκκλησιαστική ζωή- των θεμάτων της χριστιανικής Λατρείας.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Γ. Φίλια, Λειτουργική, τόμ. Α΄, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Παράδοση και εξέλιξη στη Λατρεία της Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Ι. Φουντούλη, Λειτουργική Α΄, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1993.
Βιβλιογραφία
Γ. Βεργωτή, Εγχειρίδιο ιστορίας της Χριστιανικής Λατρείας, Θεσσαλονίκη 1991.
Γ. Βεργωτή, Λεξικό Λειτουργικών όρων, Θεσσαλονίκη 1991.
Γ. Βεργωτή, Τελετουργική (Συμβολή στην ιστορία της Χριστιανικής λατρείας),Θεσσαλονίκη 1984.
Ε. Θεοδώρου, «Λατρεία», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, τόμ. 8, 1966, στ. 144 εξ.
Ε. Θεοδώρου, Μαθήματα Λειτουργικής (τεύχος Α΄), Αθήναι 1979.
Κ. Καλλινίκου, Ο Χριστιανικός Ναός και τα τελούμενα εν αυτῴ, Αλεξάνδρεια 1921.
Δ. Μωραίτου, Εισαγωγή εις την Λειτουργικήν και τας λειτουργικάς σπουδάς, Θεσσαλονίκη 1950.
Δ. Μωραίτου, Ιστορία της Χριστιανικής Λατρείας (α΄-δ΄αιών), Αθήνα 1964.
Δ. Μωραίτου, Επίτομος Λειτουργική, Μέρος Α΄, Γενικόν, Αθήναι 1966.
Π.Τρεμπέλα, Λειτουργικοί τύποι Αιγύπτου και Ανατολής, Αθήναι 1961.
Π.Τρεμπέλα, Λειτουργικοί τύποι της Δύσεως και Διαμαρτυρομένων AGENDA, Αθήναι 1966.
Π.Τρεμπέλα, Αρχαί και χαρακτήρ της Ορθοδόξου Λατρείας. Συμβολή εις την ιστορίαν της Χριστιανικής Λατρείας, Αθήναι 1962.
Γ. Φίλια, Λειτουργική, τόμ. Α΄, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Παράδοση και εξέλιξη στη Λατρεία της Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Μελέτες ιστορίας και θεολογίας της Λατρείας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2002.
Γ. Φίλια, Η έννοια της «Ογδόης ημέρας» στη Λατρεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2010.
Ι. Φουντούλη, Το πνεύμα της Θείας Λατρείας, Αθήναι 1964.
Ι. Φουντούλη, Λογική Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1971.
Ι. Φουντούλη, Λειτουργική Α΄, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1993.
Ι. Φουντούλη, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμ. Α΄(Θεσσαλονίκη 1973), τόμ. Β΄ (Αθήναι 1989), τόμ. Γ΄ (Αθήναι 1991), τόμ. Δ΄ (Αθήναι 1989).
A. Baumstark, Liturgie Comparée, Chevetogne 1953.
E. Bishop, Liturgica historica, Oxford, Clarendon, 1918.
F. Cabrol- H. Leclercq, Dictionnaire d’ archéologie chrétienne et de Liturgie, Paris, Letouzey et Ané 1907-1935 (15 t.).
F.C. Conybear, Rituale Armenorum, Oxford, Clarendon, 1905.
I.H. Dalmais, Liturgie d’ Orient, Paris, Cerf, 1980.
G. Filia, Initiation à la Liturgie, Paris, Desclée de Brouwer, 1958.
J.G. Davies, A new Dictionary of Liturgy and Worship, London, SCM Press Ltd., 1986.
H. Denzinger, Ritus orientalium Coptorum, Syrorum et Armenorum in administrandis sacramentis, Graz, Akademische Druck, 1961 (2 t.).
L. Duchesne, Les origines du culte chrétien, Thorin, E. de Boccard, 1920.
L’ Eglise en prière, (επιστασία A.G. Martimort), Paris, Desclée, 1983 (4 t.).
J. Hanssens, Institutiones liturgicae de ritibus orientalibus, Roma, P. Unversità Gregoriana, 1930-1932 (2 t.).
A. King, The rites of eastern Christendom, Rome, Catholic book Agency, 1947-1948 (2 t.).
P. de Meester, Rituale- Benedizionale Bizantino, Roma, Leonica, 1930.
K.Muller- W. Blankenburg, Leiturgia, Handbuch des evangelischen Gottesdienstes, Kassel, Staude, 1952-1970 (5 t.).
A. Raes, Introductio in liturgiam orientalem, Roma, P. Instituto Orientale, 1947.
M. Righetti, Manuale de storia liturgica, Milano, Ancora, 1964-1969 (4 t.).
A. Schmemann, Introduction to liturgical theology, New York, St. Vladimir’s Seminary Press, 1952 (ελληνική μετάφραση υπό π. Δ. Τζέρπου, Η Εκκλησία προσευχομένη (εισαγωγή στη Λειτουργική Θεολογία), Αθήνα, Ακρίτας, 1991.
C. Vagaggini, Il senso teologico della liturgica, Roma, Paoline, 1965.
H. Wegman, Geschichte der Liturgie im Western und Osten, Regensburg, Pustet, 1979.
Προαπαιτούμενα
Βασικές γνώσεις ορισμένων θεολογικών κλάδων (Bιβλική επιστήμη, Εκκλησιαστική Iστορία, Πατρολογία).
Γνώσεις βιβλικής και λειτουργικής γλώσσας.
Στοιχειώδης εμπειρία από συμμετοχή στη Λατρεία της Εκκλησίας.
Γεώργιος Φίλιας, Καθηγητής
Γνωστικό αντικείμενο: «Λειτουργική»
Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής
http://www.soctheol.uoa.gr/didaktiko-proswpiko-melh-dep-kai-edip/filias-georgios-ka8hghtis.html
Οι φοιτητές του τμήματος «Κοινωνικής Θεολογίας»
Εισαγωγή: ορολογία/πηγές/σχέσεις με άλλους κλάδους της Θεολογίας/μεθοδολογία/ σημαντικοί εκπρόσωποι/επιστημονικές σειρές λειτουργικών μελετών/ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία.
Γένεση και πρώτη εξέλιξη της χριστιανικής Λατρείας: σχέσεις εβραϊκής και χριστιανικής Λατρείας/Επιδράσεις και διαφοροποίηση.
Γένεση και εξέλιξη της Θ. Ευχαριστίας: Μυστικός Δείπνος και Θ. Ευχαριστία/σημαντικές πηγές των πρώτων αιώνων περί της Θ. Ευχαριστίας/Η εξέλιξη των επιμέρους τμημάτων της Θ. Ευχαριστίας/Ο σύνδεσμος της Θ. Ευχαριστίας με το Βάπτισμα και τον Γάμο (σχεδιαγράμματα τέλεσης).
Γένεση και εξέλιξη των Μυστηρίων του Βαπτίσματος, του Χρίσματος, του Γάμου, της Μετάνοιας, της Ιερωσύνης και του Ευχελαίου: οι βιβλικές ρίζες των Μυστηρίων/Οι βασικές πηγές των πρώτων αιώνων/Η τελική διαμόρφωση των ακολουθιών τους (σύντομη αναφορά στη χειρόγραφη παράδοση).
Γένεση και εξέλιξη της επικηδείου ακολουθίας και των ακολουθιών του νυχθημέρου: αναφορά στις βιβλικές ρίζες της επικηδείου ακολουθίας/παρουσίαση των πηγών των πρώτων αιώνων περί της επικηδείου ακολουθίας/η τελική διαμόρφωση της ακολουθίας/αναλυτική αναφορά στις ακολουθίες του νυχθημέρου: Εσπερινός/Απόδειπνο/Μεσονυκτικό/Ώρες/Όρθρος.
Βασικά θέματα θεολογίας της Λατρείας: Λατρεία και Εκκλησιολογία/Η έννοια του «μυστηρίου»/Λατρεία και εσχατολογία/Αλληγορισμός και Συμβολισμός στην ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας.
Εορτολογία: Γένεση των χριστιανικών εορτών/Το Πάσχα/Τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια/Η Ανάληψη και η Πεντηκοστή/Η Μεταμόρφωση/Οι Θεομητορικές εορτές/ Εορτές του Τιμίου Σταυρού και των Αγίων.
Θέματα παράδοσης και εξέλιξης στη Λατρεία της Εκκλησίας: Η έννοια της λειτουργικής παράδοσης/Βασικοί σταθμοί και κριτήρια στην ανανέωση-εξέλιξη της Λατρείας.
Τελετουργικά θέματα: Η «Τάξη» στη Λατρεία/Σύγχρονα τελετουργικά προβλήματα.
Να αποκτήσουν (οι φοιτητές) τις απαραίτητες γνώσεις περί της γένεσης, εξέλιξης και τελικής διαμόρφωσης των διαφόρων πτυχών της χριστιανικής Λατρείας. (ενόψει και πιθανής διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην οποία διδάσκεται το μάθημα της «Λειτουργικής»).
Να αναπτυχθεί ένας γόνιμος προβληματισμός σχετικά με την έννοια της «παράδοσης» και της «εξέλιξης» στη Λατρεία της Εκκλησίας.
Να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε οι φοιτητές να καταστούν ικανοί να διατυπώσουν προτάσεις για την επίλυση σύγχρονων προβλημάτων της χριστιανικής Λατρείας.
Να συνειδητοποιήσουν (οι φοιτητές) την προτεραιότητα- για την εκκλησιαστική ζωή- των θεμάτων της χριστιανικής Λατρείας.
Γ. Φίλια, Λειτουργική, τόμ. Α΄, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Παράδοση και εξέλιξη στη Λατρεία της Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Ι. Φουντούλη, Λειτουργική Α΄, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1993.
Γ. Βεργωτή, Εγχειρίδιο ιστορίας της Χριστιανικής Λατρείας, Θεσσαλονίκη 1991.
Γ. Βεργωτή, Λεξικό Λειτουργικών όρων, Θεσσαλονίκη 1991.
Γ. Βεργωτή, Τελετουργική (Συμβολή στην ιστορία της Χριστιανικής λατρείας),Θεσσαλονίκη 1984.
Ε. Θεοδώρου, «Λατρεία», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, τόμ. 8, 1966, στ. 144 εξ.
Ε. Θεοδώρου, Μαθήματα Λειτουργικής (τεύχος Α΄), Αθήναι 1979.
Κ. Καλλινίκου, Ο Χριστιανικός Ναός και τα τελούμενα εν αυτῴ, Αλεξάνδρεια 1921.
Δ. Μωραίτου, Εισαγωγή εις την Λειτουργικήν και τας λειτουργικάς σπουδάς, Θεσσαλονίκη 1950.
Δ. Μωραίτου, Ιστορία της Χριστιανικής Λατρείας (α΄-δ΄αιών), Αθήνα 1964.
Δ. Μωραίτου, Επίτομος Λειτουργική, Μέρος Α΄, Γενικόν, Αθήναι 1966.
Π.Τρεμπέλα, Λειτουργικοί τύποι Αιγύπτου και Ανατολής, Αθήναι 1961.
Π.Τρεμπέλα, Λειτουργικοί τύποι της Δύσεως και Διαμαρτυρομένων AGENDA, Αθήναι 1966.
Π.Τρεμπέλα, Αρχαί και χαρακτήρ της Ορθοδόξου Λατρείας. Συμβολή εις την ιστορίαν της Χριστιανικής Λατρείας, Αθήναι 1962.
Γ. Φίλια, Λειτουργική, τόμ. Α΄, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Παράδοση και εξέλιξη στη Λατρεία της Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2009.
Γ. Φίλια, Μελέτες ιστορίας και θεολογίας της Λατρείας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2002.
Γ. Φίλια, Η έννοια της «Ογδόης ημέρας» στη Λατρεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Αθήνα, Γρηγόρης, 2010.
Ι. Φουντούλη, Το πνεύμα της Θείας Λατρείας, Αθήναι 1964.
Ι. Φουντούλη, Λογική Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1971.
Ι. Φουντούλη, Λειτουργική Α΄, Εισαγωγή στη Θεία Λατρεία, Θεσσαλονίκη 1993.
Ι. Φουντούλη, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμ. Α΄(Θεσσαλονίκη 1973), τόμ. Β΄ (Αθήναι 1989), τόμ. Γ΄ (Αθήναι 1991), τόμ. Δ΄ (Αθήναι 1989).
A. Baumstark, Liturgie Comparée, Chevetogne 1953.
E. Bishop, Liturgica historica, Oxford, Clarendon, 1918.
F. Cabrol- H. Leclercq, Dictionnaire d’ archéologie chrétienne et de Liturgie, Paris, Letouzey et Ané 1907-1935 (15 t.).
F.C. Conybear, Rituale Armenorum, Oxford, Clarendon, 1905.
I.H. Dalmais, Liturgie d’ Orient, Paris, Cerf, 1980.
G. Filia, Initiation à la Liturgie, Paris, Desclée de Brouwer, 1958.
J.G. Davies, A new Dictionary of Liturgy and Worship, London, SCM Press Ltd., 1986.
H. Denzinger, Ritus orientalium Coptorum, Syrorum et Armenorum in administrandis sacramentis, Graz, Akademische Druck, 1961 (2 t.).
L. Duchesne, Les origines du culte chrétien, Thorin, E. de Boccard, 1920.
L’ Eglise en prière, (επιστασία A.G. Martimort), Paris, Desclée, 1983 (4 t.).
J. Hanssens, Institutiones liturgicae de ritibus orientalibus, Roma, P. Unversità Gregoriana, 1930-1932 (2 t.).
A. King, The rites of eastern Christendom, Rome, Catholic book Agency, 1947-1948 (2 t.).
P. de Meester, Rituale- Benedizionale Bizantino, Roma, Leonica, 1930.
K.Muller- W. Blankenburg, Leiturgia, Handbuch des evangelischen Gottesdienstes, Kassel, Staude, 1952-1970 (5 t.).
A. Raes, Introductio in liturgiam orientalem, Roma, P. Instituto Orientale, 1947.
M. Righetti, Manuale de storia liturgica, Milano, Ancora, 1964-1969 (4 t.).
A. Schmemann, Introduction to liturgical theology, New York, St. Vladimir’s Seminary Press, 1952 (ελληνική μετάφραση υπό π. Δ. Τζέρπου, Η Εκκλησία προσευχομένη (εισαγωγή στη Λειτουργική Θεολογία), Αθήνα, Ακρίτας, 1991.
C. Vagaggini, Il senso teologico della liturgica, Roma, Paoline, 1965.
H. Wegman, Geschichte der Liturgie im Western und Osten, Regensburg, Pustet, 1979.
Βασικές γνώσεις ορισμένων θεολογικών κλάδων (Bιβλική επιστήμη, Εκκλησιαστική Iστορία, Πατρολογία).
Γνώσεις βιβλικής και λειτουργικής γλώσσας.
Στοιχειώδης εμπειρία από συμμετοχή στη Λατρεία της Εκκλησίας.
Ορολογία, Πηγές, Σχέσεις με άλλους κλάδους της Θεολογίας, Μεθοδολογία, Σημαντικοί εκπρόσωποι, Επιστημονικές σειρές λειτουργικών μελετών, Ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία.
Λέξεις - κλειδιά: Λειτουργική, Λειτουργία, Πηγές Λειτουργικής, Ιστορία Λατρείας, Θεολογία Λατρείας, Αρχαιολογία Λατρείας, Τελετουργική, Ιστορικοφιλολογική μέθοδος, Συμβολισμός, Αλληγορία
Σχέσεις εβραϊκής και χριστιανικής Λατρείας, Επιδράσεις και διαφοροποίηση.
Λέξεις - κλειδιά: Εβραϊκή Λατρεία, Ναός, Συναγωγή, Σάββατο, Κυριακή, Πάσχα, Πεντηκοστή, Ψαλμοί, Εγκαίνια ναών, Θυμίαμα
Γένεση και εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας: Μυστικός Δείπνος και Θεία Ευχαριστία, Σημαντικές πηγές των πρώτων αιώνων περί της Θείας Ευχαριστίας
Λέξεις - κλειδιά: Θεία Ευχαριστία, Μυστικός Δείπνος, Ευλογίες (Μπερακόθ), Πασχάλιο δείπνο, Δείπνο των φίλων, Λειτουργία κατηχουμένων, Λειτουργία πιστών, Τελετουργία Μυστηρίων
Γένεση και εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, της Ιερωσύνης και του Ευχελαίου: Οι βιβλικές ρίζες των Μυστηρίων, Οι βασικές πηγές των πρώτων αιώνων, Η τελική διαμόρφωση των ακολουθιών τους (Σύντομη αναφορά στη χειρόγραφη παράδοση).
Λέξεις - κλειδιά: Μετάνοια, Ιερωσύνη, Ευχέλαιο
Γένεση και εξέλιξη της επικηδείου ακολουθίας και των ακολουθιών του νυχθημέρου, Αναφορά στις βιβλικές ρίζες της επικηδείου ακολουθίας, Παρουσίαση των πηγών των πρώτων αιώνων περί της επικηδείου ακολουθίας, Η τελική διαμόρφωση της ακολουθίας, Αναλυτική αναφορά στις ακολουθίες του νυχθημέρου: Εσπερινός, Απόδειπνο, Μεσονυκτικό, Ώρες, Όρθρος
Λέξεις - κλειδιά: Επικήδειος ακολουθία, Νυχθήμερο, Εσπερινός, Ώρες, Απόδειπνο, Μεσονυκτικό, Όρθρος
Λατρεία και Εκκλησιολογία, Η έννοια του «μυστηρίου», Λατρεία και εσχατολογία, Αλληγορισμός και Συμβολισμός στην ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας
Λέξεις - κλειδιά: Εκκλησιολογία, Μυστήριο, Εσχατολογία
Γένεση των χριστιανικών εορτών, Το Πάσχα, Τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια, Η Ανάληψη και η Πεντηκοστή, Η Μεταμόρφωση, Οι Θεομητορικές εορτές, Εορτές του Τιμίου Σταυρού και των Αγίων
Λέξεις - κλειδιά: Εορτή, Δεσποτικές (εορτές), Θεομητορικές (εορτές)
Η έννοια της λειτουργικής παράδοσης, Βασικοί σταθμοί και κριτήρια στην ανανέωση - εξέλιξη της Λατρείας.
Λέξεις - κλειδιά: Παράδοση (Λατρείας), Εξέλιξη (Λατρείας), Ανανέωση (Λατρείας)
Η «Τάξη» στη Λατρεία, Σύγχρονα τελετουργικά προβλήματα
Λέξεις - κλειδιά: Τάξη, Τελετουργία
Η εξέλιξη των επιμέρους τμημάτων της Θείας Ευχαριστίας, Ο σύνδεσμος της Θείας Ευχαριστίας με το Βάπτισμα και τον Γάμο (σχεδιαγράμματα τέλεσης)
Λέξεις - κλειδιά: Θεία Ευχαριστία, Μυστικός Δείπνος, Ευλογίες (Μπερακόθ), Πασχάλιο δείπνο, Δείπνο των φίλων, Λειτουργία κατηχουμένων, Λειτουργία πιστών, Τελετουργία Μυστηρίων
Γένεση και εξέλιξη των Μυστηρίων του Βαπτίσματος, του Χρίσματος, του Γάμου: Οι βιβλικές ρίζες των Μυστηρίων, Οι βασικές πηγές των πρώτων αιώνων, Η τελική διαμόρφωση των ακολουθιών τους (Σύντομη αναφορά στη χειρόγραφη παράδοση).
Λέξεις - κλειδιά: Βάπτισμα, Χρίσμα, Γάμος
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 0
Αρ. Προβολών : 0
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
