Φιλοσοφία της Γλώσσας

• Εισαγωγή 1: Η Σημασία της Φιλοσοφίας της Γλώσσας στη Φιλοσοφία του 20^ου αιώνα
• Εισαγωγή 2: Ο φιλοσοφικός προβληματισμός για τη γλώσσα: είναι δυνατή μια θεωρία του νοήματος; Διευκρινήσεις –επισημάνσεις
• Η θεωρία νοήματος του Frege: σημασία και αναφορά ενικών όρων, πλήρη και ελλιπή σύμβολα, σημασία γλωσσικών προτάσεων και τιμή αλήθειας, σημασία, ισχύς και τόνος μιας γλωσσικής εκφοράς, αντιψυχολογισμός, αρχή του πλαισίου.
• Ενικοί όροι: Η θεωρία των οριστικών περιγραφών του Russell, αναφορική θεωρία των οριστικών περιγραφών (Strawson), αναφορική και περιγραφική χρήση των οριστικών περιγραφών (Donnellan), κριτική του Kripke στις περιγραφικές θεωρίες των ονομάτων, αιτιακές θεωρίες της αναφοράς ονομάτων
• Θεωρίες νοήματος: επαληθευσιοκρατικές θεωρίες νοήματος, το νόημα ως χρήση (Wittgenstein), θεωρία αλήθειας ως θεωρία νοήματος (Davidson), ψυχολογικές θεωρίες νοήματος (Grice), σημασιολογία δυνατών κόσμων.
• Θεωρία ομιλιακών ενεργημάτων (Austin), σημασιολογία προτάσεων απόδοσης προτασιακών στάσεων, σημασιολογία αντιγεγονικών υποθετικών προτάσεων, δεικτολογικές εκφράσεις, ασάφεια.
• Σκεπτικισμός για το νόημα: Προβλήματα με την έννοια του κανόνα (Kripke), απροσδιοριστία της μετάφρασης (Quine)

Φιλοσοφικές διαμάχες για τη γλώσσα: Chomsky, Dummett, Davidson

• Στόχο του μαθήματος αποτελεί η εξοικείωση των φοιτητών Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης με τον σημαντικότερο φιλοσοφικό προβληματισμό και τις σημαντικότερες φιλοσοφικές θεωρίες για το γλωσσικό νόημα. Οι φοιτητές αναπτύσσουν την ικανότητα να αναδεικνύουν σημαντικά φιλοσοφικά προβλήματα που εγείρονται γύρω από το νόημα των γλωσσικών όρων είτε μιας επιστημονικής θεωρίας είτε της κοινής γλώσσας και να επιχειρηματολογούν για θέσεις γύρω από αυτά τα προβλήματα. Η τεκμηρίωση των θέσεών τους θα πρέπει να πληρεί αυστηρά κριτήρια εγκυρότητας.

• Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να γνωρίζει και να κατανοεί τα σημαντικά φιλοσοφικά προβλήματα και τις σημαντικότερες φιλοσοφικές θέσεις και θεωρίες γύρω από το γλωσσικό νόημα και τους λόγους για τους οποίους οι εν λόγω θέσεις/ θεωρίες απαντούν ικανοποιητικά ή όχι στα εν λόγω προβλήματα. Ο εκπαιδευόμενος θα είναι σε θέση να εφαρμόσει τον εν λόγω προβληματισμό/θέσεις/θεωρίες σε γλωσσικούς όρους επιστημονικών θεωριών διαφόρων επιστημονικών πεδίων.

Βιβλία- κείμενα (Text/books)

• William G. Lycan, Φιλοσοφία της Γλώσσας, Gutenberg, 2007 (επανάληψη)

Online readings/Πηγές στο Διαδίκτυο

• http://www.iep.utm.edu/lang-phi/

Οι ακόλουθοι σύνδεσμοι αφορούν τις διαλέξεις του John Searle στο μάθημα της Φιλοσοφίας της Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Berkeley. Ξεκινήστε με τις διαλέξεις 10-20 (lecture 10-lecture 20) οι οποίες αφορούν την κύρια θεματική του μαθήματος. Συνεχίστε με τις διαλέξεις 1-10 που αφορούν τις θέσεις του John Searle και συνεχίστε με τις διαλέξεις 21-28 οι οποίες αφορούν εφαρμογές και προεκτάσεις των ζητημάτων της φιλοσοφίας της γλώσσας:

• https://www.youtube.com/watch?v=Uk5pIzCNOzU
• https://www.youtube.com/watch?v=P8rBECMnNAk 

• https://www.youtube.com/watch?v=QCcSM7wPwbY&index=3&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=dvgvMUGhK4A&list=PL8C19A595E537E3C9&index=4
• https://www.youtube.com/watch?v=TJcxwk9PJ9Q&list=PL8C19A595E537E3C9&index=5
• https://www.youtube.com/watch?v=vbwAzu8k76c&list=PL8C19A595E537E3C9&index=6
• https://www.youtube.com/watch?v=uLFX2kPzj6E&list=PL8C19A595E537E3C9&index=7
• https://www.youtube.com/watch?v=5b5V-ZXg_EI&list=PL8C19A595E537E3C9&index=8
• https://www.youtube.com/watch?v=TsDCty_siBQ&list=PL8C19A595E537E3C9&index=9
• https://www.youtube.com/watch?v=WVnZo3QCWtM&list=PL8C19A595E537E3C9&index=10
• https://www.youtube.com/watch?v=Rbthpbs6PJI&index=12&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=W1KFqkuYaNU&index=11&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=6ABZV97g6W8&list=PL8C19A595E537E3C9&index=13
• https://www.youtube.com/watch?v=6YYXCWJIXi4&index=14&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=raFhligxPRM&list=PL8C19A595E537E3C9&index=15
• https://www.youtube.com/watch?v=J_DBhinx67I&index=17&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=MEYPh33inz8&list=PL8C19A595E537E3C9&index=16
• https://www.youtube.com/watch?v=jHb52-PpYAo&index=18&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=bK2Ttbg5Y5U&list=PL8C19A595E537E3C9&index=19
• https://www.youtube.com/watch?v=iE4NJD2h1J4&index=20&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=z_ewYMD4t-8&index=21&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=KX1XbfX40jk&index=22&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=2jYpBNLYIbo&index=23&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=5nvXGSeS1z8&list=PL8C19A595E537E3C9&index=24
• https://www.youtube.com/watch?v=U-ltWldOVM0&list=PL8C19A595E537E3C9&index=25
• https://www.youtube.com/watch?v=AdgXI58V4js&list=PL8C19A595E537E3C9&index=26
• https://www.youtube.com/watch?v=GhyNp6nYI5U&index=27&list=PL8C19A595E537E3C9
• https://www.youtube.com/watch?v=tU9DRQGSOnk&index=28&list=PL8C19A595E537E3C9

Άρθρα

• Frege, “Νόημα και Αναφορά” (αναρτημένο στο e class)
  Στο άρθρο παρουσιάζονται οι βασικές θέσεις της θεωρίας νοήματος του Frege

• Russell, “Για την Υποσήμανση”, “Περιγραφές” (αναρτημένα στο e class)
  Στα άρθρα παρουσιάζεται η θεωρία των οριστικών περιγραφών του Russell

• Strawson, « Για την Αναφορά», (αναρτημένο στο e class)
  Στο άρθρο παρουσιάζεται η κριτική του Strawson στη θεωρία των οριστικών περιγραφών

• Donnellan, «Αναφορά και Οριστικές Περιγραφές» (αναρτημένο στο e class)
  Στο άρθρο παρουσιάζεται η κριτική του Donnellan στις θέσεις των Strawson /Russell για τις οριστικές περιγραφές

• Kripke, ‘Ονομάζειν και Αναγκαιότητα’, (αναρτημένο στο e class)
  Στο κεφάλαιο θα βρείτε την κριτική του Kripke στις περιγρααφικές θεωρίες των ονομάτων

• Davidson, ‘Αλήθεια και Νόημα’ (αναρτημένο στο e class)
  Στο άρθρο θα βρείτε την επιχειρηματολογία του Davidson για τη θέση πως μία θεωρία αλήθειας μπορεί να υπηρετήσει ως θεωρία νοήματος

• Austin, ‘Επιτελεστικές Εκφορές’ (αναρτημένο στο e class)
  Στο άρθρο θα βρείτε υλικό για τις επιτελεστικές εκφορές και τη διάκρισή τους από τις διαπιστωτικές εκφορές

• Austin Πώς να κάνουμε πράγματα με τις λέξεις
  Το βιβλίο περιέχει τη θεωρία των ομιλιακών ενεργημάτων του Austin
  
  

Διδασκαλία καθ΄ έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας.

Ελένη Μανωλακάκη

Η Ελένη Μανωλακάκη είναι απόφοιτος του Τμήματος Μαθηματικών (Ε.Κ.Π.Α.) και διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου (Τμήμα Φιλοσοφίας). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα βρίσκονται στο χώρο της Φιλοσοφίας της Γλώσσας, της Φιλοσοφίας του Νου και της Αναλυτικής Φιλοσοφίας. Έχει δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά σε σχετικά θέματα. Έχει διδάξει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα σε θέματα Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Πατρών, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και στο Πανεπιστήμιο του Στέρλινγκ.

Οι φοιτητές/απόφοιτοι του τμήματος Μ.Ι.Θ.Ε.

Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή: Φιλοσοφία του 20^ου αιώνα, Αναλυτική Φιλοσοφία, Φιλοσοφία της Επιστήμης.

William G. Lycan, Φιλοσοφία της Γλώσσας, Gutenberg, 2007

Εξοικείωση με βασικούς φιλοσοφικούς όρους και έννοιες. Βασικές γνώσεις τυπικής λογικής.