Μουσική Ανάλυση
Νικόλαος Μαλιάρας
Το μάθημα ξεκινά από την παραδοχή ότι η μουσική ανάλυση δεν είναι ένα απλό μάθημα, αλλά κλάδος ολόκληρος, ασφαλώς από τους σημαντικότερους της ιστορικής και συστηματικής μουσικολογίας. Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο.
Για τους παραπάνω λόγους, η πορεία του μαθήματος αναλύεται σε δύο κυρίως μέρη:
- Ένα ιστορικό μέρος, όπου παρατίθενται εν περιλήψει, εξηγούνται και σχολιάζονται οι κυριότερες αναλυτικές μέθοδοι από τις αρχές (περί το 1600) μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Στο τμήμα όμως αυτό θεωρήθηκε απαραίτητο να ενημερωθεί ο φοιτητής και για το μουσικό αισθητήριο που επικρατούσε στις κοινωνίες των διαφόρων εποχών, που ήταν καθοριστικό για την πρόσληψη της μουσικής σε κάθε εποχή.
- Στο δεύτερο μέρος ο φοιτητής θα βρει πρακτικές συμβουλές για την εφαρμοσμένη ανάλυση και τρόπους να λύσει το δύσκολο πρόβλημα της προσέγγισης του μουσικού έργου.
Η εφαρμογή των μεθόδων και των τεχνικών της ανάλυσης, αλλά και των πρακτικών τρόπων και τεχνικών, γίνεται πάνω σε κατάλληλα μουσικά παραδείγματα μέσα στην τάξη, κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
Το μάθημα ξεκινά από την παραδοχή ότι η μουσική ανάλυση δεν είναι ένα απλό μάθημα, αλλά κλάδος ολόκληρος, ασφαλώς από τους σημαντικότερους της ιστορικής και συστηματικής μουσικολογίας. Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο.
Για τους παραπάνω λόγους, η πορεία του μαθήματος αναλύεται σε δύο κυρίως μέρη:
- Ένα ιστορικό μέρος, όπου παρατίθενται εν περιλήψει, εξηγούνται και σχολιάζονται οι κυριότερες αναλυτικές μέθοδοι από τις αρχές (περί το 1600) μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Στο τμήμα όμως αυτό θεωρήθηκε απαραίτητο να ενημερωθεί ο φοιτητής και για το μουσικό αισθητήριο που επικρατούσε στις κοινωνίες των διαφόρων εποχών, που ήταν καθοριστικό για την πρόσληψη της μουσικής σε κάθε εποχή.
- Στο δεύτερο μέρος ο φοιτητής θα βρει πρακτικές συμβουλές για την εφαρμοσμένη ανάλυση και τρόπου
Το μάθημα ξεκινά από την παραδοχή ότι η μουσική ανάλυση δεν είναι ένα απλό μάθημα, αλλά κλάδος ολόκληρος, ασφαλώς από τους σημαντικότερους της ιστορικής και συστηματικής μουσικολογίας. Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο.
Για τους παραπάνω λόγους, η πορεία του μαθήματος αναλύεται σε δύο κυρίως μέρη:
- Ένα ιστορικό μέρος, όπου παρατίθενται εν περιλήψει, εξηγούνται και σχολιάζονται οι κυριότερες αναλυτικές μέθοδοι από τις αρχές (περί το 1600) μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Στο τμήμα όμως αυτό θεωρήθηκε απαραίτητο να ενημερωθεί ο φοιτητής και για το μουσικό αισθητήριο που επικρατούσε στις κοινωνίες των διαφόρων εποχών, που ήταν καθοριστικό για την πρόσληψη της μουσικής σε κάθε εποχή.
- Στο δεύτερο μέρος ο φοιτητής θα βρει πρακτικές συμβουλές για την εφαρμοσμένη ανάλυση και τρόπου
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
- Εισαγωγή - Τι είναι ανάλυση;
- Το Μπαρόκ και η Μουσική Ρητορική
- Ο 18ος αιώνας και οι προεκτάσεις του
- Ο 19ος αιώνας - Μουσική μορφολογία και ιστορική συνείδηση
- Ο 20ος Αιώνας
- Προϋποθέσεις-συνθήκες-όροι της ανάλυσης
Μαθησιακοί στόχοι
Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο.
Εκείνο που ενδιαφέρει στη σειρά αυτή των μαθημάτων είναι να μάθουμε μεθόδους ανάλυσης και όχι έτοιμες αναλύσεις.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Ian D. Bent, art. Analysis, The New Groves Dictionary of Music and Musicians ed. by St Sadie, London-New York-Hong-Kong, vol. 1, 1980 (repr. 1994) 380-388.- G. W. Gruber, Analyse, στο: Musik in Geschichte und Gegenwart [MGG], Sachteil, Kassel etc [πλήρως αναθεωρημένη έκδοση] 1994, Bd. 1, 586-591.
Βιβλιογραφία
Βιβλία- κείμενα (Text/books)
- Asholt, W. / Fähndes, W. (Hg.), Manifeste und Proklamationen der europäischen Avant-garde (1909-1938), Stuttgart 1995.
- Αθανασιάδης, Δ., Μουσική ανάλυση, Θεσσαλονίκη 1993.
- Ayrey, Cr. / Everist, M (ed.), Analytical Strategies and Musical Interpretation Essays on Nineteenth and Twentieth-Century Music. Cambridge 1996.
- Cook, N., Analysis through Composition. Principles of the Classical Style, Oxford 1996.
- Blasius, L.D., Schenker’s Argument and the Claims of Music Theory. Cambridge 1996.
- Dunsby, J. (ed.) Models of Musical Analysis. Early Twentieth-Century Music, Oxford 1993.
- Floros, C. Etc (Hg.), Theorie der Musik. Analyse und Deutung (=Hamburger Jahrbücher für Musikwissenschaft 13), Laaber 1995.
- Hatch, Chr. / Bernstein, D.W. (ed.), Music Theory and thw Exloration of the Past, Chicago 1993.
- Johnson, J., Thesaurus of Abstract Musical Properties. A Theoretical and Compositional Resource. Westport/London 1995.
- Keller, H., Essays in Music, Ed. by. Chr. Wintle, Cambridge 1994.
- Lewin, D., Musical Form and Transformation. Four analytic essays. New Haven 1993.
- Newmeyer, D. / Tepping, Susan, A Guide to Schenkerian Analysis, Englewood Cliffs 1992.
- Morris, R., Equivalence and Similarity in Pitch and their Interaction with Pcset Theory, Journal for Music Theory 39/2 (1995/2), 207-243.
- Pople, Anth. (ed.), Theory, Analysis and Meaning in Music, Cambridge 1994.
- Samuels, R., Mahler’s Sixth Symphony. A Study in Musical Semiotics, Cambridge 1995.
Περιοδικά
- Journal of Music Theory
- Music Theory Spectrum
- Music Analysis
- Analyse Musicale
- Musiktheorie
- Analisi
- Diastema
- Μουσικολογία
Διδάσκοντες
Νικόλαος Μαλιάρας
Καθηγητής Ιστορικής Μουσικολογίας (Ιστορία των Μουσικών Οργάνων)
Τομέας Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας
http://www.music.uoa.gr/an8ropino-dynamiko/melh-dep/a-tomeas/nikolaos-maliaras.html
- Εισαγωγή - Τι είναι ανάλυση;
- Το Μπαρόκ και η Μουσική Ρητορική
- Ο 18ος αιώνας και οι προεκτάσεις του
- Ο 19ος αιώνας - Μουσική μορφολογία και ιστορική συνείδηση
- Ο 20ος Αιώνας
- Προϋποθέσεις-συνθήκες-όροι της ανάλυσης
Επιδιώκεται να αποκτήσει ο φοιτητής όχι μόνο γνώσεις πάνω στα διάφορα συστήματα και τεχνικές που κατά καιρούς προτάθηκαν ή ακολουθήθηκαν, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα και την ευχέρεια να προσεγγίζει μόνος του, αναλυτικά, ένα μουσικό έργο.
Εκείνο που ενδιαφέρει στη σειρά αυτή των μαθημάτων είναι να μάθουμε μεθόδους ανάλυσης και όχι έτοιμες αναλύσεις.
- Ian D. Bent, art. Analysis, The New Groves Dictionary of Music and Musicians ed. by St Sadie, London-New York-Hong-Kong, vol. 1, 1980 (repr. 1994) 380-388.
- G. W. Gruber, Analyse, στο: Musik in Geschichte und Gegenwart [MGG], Sachteil, Kassel etc [πλήρως αναθεωρημένη έκδοση] 1994, Bd. 1, 586-591.
Βιβλία- κείμενα (Text/books)
- Asholt, W. / Fähndes, W. (Hg.), Manifeste und Proklamationen der europäischen Avant-garde (1909-1938), Stuttgart 1995.
- Αθανασιάδης, Δ., Μουσική ανάλυση, Θεσσαλονίκη 1993.
- Ayrey, Cr. / Everist, M (ed.), Analytical Strategies and Musical Interpretation Essays on Nineteenth and Twentieth-Century Music. Cambridge 1996.
- Cook, N., Analysis through Composition. Principles of the Classical Style, Oxford 1996.
- Blasius, L.D., Schenker’s Argument and the Claims of Music Theory. Cambridge 1996.
- Dunsby, J. (ed.) Models of Musical Analysis. Early Twentieth-Century Music, Oxford 1993.
- Floros, C. Etc (Hg.), Theorie der Musik. Analyse und Deutung (=Hamburger Jahrbücher für Musikwissenschaft 13), Laaber 1995.
- Hatch, Chr. / Bernstein, D.W. (ed.), Music Theory and thw Exloration of the Past, Chicago 1993.
- Johnson, J., Thesaurus of Abstract Musical Properties. A Theoretical and Compositional Resource. Westport/London 1995.
- Keller, H., Essays in Music, Ed. by. Chr. Wintle, Cambridge 1994.
- Lewin, D., Musical Form and Transformation. Four analytic essays. New Haven 1993.
- Newmeyer, D. / Tepping, Susan, A Guide to Schenkerian Analysis, Englewood Cliffs 1992.
- Morris, R., Equivalence and Similarity in Pitch and their Interaction with Pcset Theory, Journal for Music Theory 39/2 (1995/2), 207-243.
- Pople, Anth. (ed.), Theory, Analysis and Meaning in Music, Cambridge 1994.
- Samuels, R., Mahler’s Sixth Symphony. A Study in Musical Semiotics, Cambridge 1995.
Περιοδικά
- Journal of Music Theory
- Music Theory Spectrum
- Music Analysis
- Analyse Musicale
- Musiktheorie
- Analisi
- Diastema
- Μουσικολογία
Νικόλαος Μαλιάρας
Καθηγητής Ιστορικής Μουσικολογίας (Ιστορία των Μουσικών Οργάνων)
Τομέας Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας
http://www.music.uoa.gr/an8ropino-dynamiko/melh-dep/a-tomeas/nikolaos-maliaras.html
Τις τελευταίες δεκαετίες η Ανάλυση έχει έλθει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της μουσικής θεωρίας. Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί, δυστυχώς όμως, τα περισσότερα είναι απλώς συσσώρευση αναλύσεων διαφόρων έργων κι όχι μεθοδική παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο πρέπει να γίνεται η ανάλυση.
Η αναλυτική σκέψη γεννήθηκε ταυτόχρονα με την επιθυμία των μουσικών να μελετήσουν και να κατανοήσουν τη μουσική με τους δικούς της όρους και προϋποθέσεις και όχι με τα δεκανίκια άλλων τεχνών ή επιστημών. Αντικείμενό της λοιπόν είναι η μελέτη της μουσικής ως ενός φαινομένου καθεαυτό και όχι μέσω εξωτερικών παραγόντων. Επιχειρείται να δοθεί απάντηση στο ερώτημα του πώς λειτουργεί η ίδια η μουσική, ποιοι είναι οι όροι και τα στοιχεία της. Γίνεται προσπάθεια δηλαδή να βρεθεί η ταυτότητα της μουσικής και των στοιχείων που την αποτελούν και όχι να δοθούν απαντήσεις σε ερωτήματα αισθητικής αποτίμησης.
Ήδη από τις πρώτες δεκαετίες του 18ου αιώνα η πνευματική Ευρώπη αρχίζει να ταράσσεται από ιδέες κυρίως των Γάλλων πνευματικών ανθρώπων και φιλοσόφων που οδήγησαν στη διάσπαση της παλαιάς καθεστηκυίας τάξεως του φεουδαρχισμού και σε μια νέα αντίληψη της τιμής, της ελευθερίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ευτυχίας. Η Ανθρωπότητα, και μαζί της η Τέχνη, επιζητεί την πρόοδο που θα βασίζεται στα νέα ιδανικά του ορθολογισμού, της γνώσης, της κυριαρχίας της λογικής και της επιστήμης. Το αίτημα των καιρών είναι ακόμη η επιστροφή στη φύση, στη φυσική κατάσταση και ελευθερία του ανθρώπου, και αντίστοιχα, η επιστροφή της τέχνης κοντά στον απλό καθημερινό άνθρωπο, η ικανοποίηση των δικών του αισθητικών απαιτήσεων και όχι μόνον εκείνων των ανωτέρων στρωμάτων της κοινωνίας. Ως πρότυπη εποχή, που εξέφραζε και ικανοποιούσε όλα αυτά τα αιτήματα, εθεωρείτο (όπως και στην Αναγέννηση) η κλασική αραιότητα, και κυρίως η Ελληνική, που απέπνεε την αίσθηση της ισορροπιας και του μέτρου.
Στη Μουσική του 19ου αιώνα, επιζητείται η επικράτηση του συναισθήματος ως του σημαντικότερου κριτηρίου της Τέχνης, κατ' αντιπαράθεση προς τον ορθολογισμό της εποχής του διαφωτισμού, που παρήγαγε τον κλασικισμό. Η αίσθηση του μέτρου και της ισορροπίας του κλασικισμού θεωρείται ως περιορισμός της ελευθερίας του καλλιτέχνη να εκφράσει τη δημιουργική του φαντασία, και ως φυλάκιση των έντονων συναισθημάτων που πρέπει να κατακλύζουν και να δονούν τον εκτελεστή ή τον ακροατή ενός μουσικού έργου.
Στον εικοστό αιώνα η ιστορία της μουσικής υφίσταται μια βαθιά τομή, ίσως βαθύτερη και καταλυτικότερη από εκείνη του 1600. Συντελείται από πολλές πλευρές μια συνειδητή ρήξη με την παράδοση, που έχει σε κάθε περίπτωση διαφορετικά επιχειρήματα και θεωρητική βάση. Οι αποστάσεις και οι αντιθέσεις μεταξύ των διαφόρων ρευμάτων που συγκροτούνται και εκδηλώνονται είναι τόσο μεγάλες και έντονες, που είναι αδύνατον να εφαρμοστούν κατηγοριοποιήσεις όπως στις προηγούμενες ιστορικές περιόδους. Πάντως, ο εικοστός αιώνας έχει να αντιμετωπίσει ακόμη και τώρα, στο τέλος του, μια έντονη αμφισβήτηση των επιτευγμάτων του, που μπορεί πλέον να δικαιολογηθεί μόνο με το ότι τα μηνύματά του είναι νέα και ασυνήθιστα.
Για να καταστεί η ανάλυση δυνατή, ο αναλυτικός πρέπει να έχει καλή γνώση της «γραμματικής» της μουσικής και να είναι κάτοχος όλων των θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων (θεωρία, αρμονία, αντίστιξη, μορφολογία, ιστορία) που είχε ο συνθέτης, αφού μάλιστα η μουσική είναι η κατεξοχήν τέχνη που βασίζεται στην παράδοσή της. Οι κανόνες και οι τεχνικές που διαμορφώθηκαν και εξελίχτηκαν μέσα στους αιώνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση μιας σύνθεσης τόσο όταν ο συνθέτης τους ακολουθεί, όσο και, κυρίως, όταν τους παραβαίνει. Είναι δηλαδή πολύ σημαντικότερο όταν ο συνθέτης παραβαίνει τους κανόνες, διότι τότε το σημείο αυτό του έργου του περιέχει κάποια ιδιαιτερότητα. Αλλά για να γίνει αντιληπτή η παραβίαση, πρέπει να είναι καλά γνωστοί οι κανόνες.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 0
Αρ. Προβολών : 0
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
