Θεατρικές Εφαρμογές και Διδακτική της Φυσικής Ι
Αντιγόνη Παρούση, Βασίλης Τσελφές
Το θέατρο σκιών ως θεατρική τέχνη είναι ένας πολυσήμαντος χώρος διαχείρισης της γλώσσας, της κίνησης, της εικόνας, της μουσικής και της σκηνικής τέχνης. Ένα σημαντικό όμως μέρος της διαχείρισης αυτής μπορεί να στηριχτεί σε έννοιες και πρακτικές των φυσικών επιστημών (φύση, αναπαραστάσεις και διαχείριση του φωτός, κατασκευή ειδώλων/σκιών, ερμηνείες σχετικών φαινομένων, κλπ). Ταυτόχρονα, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το θέατρο σκιών μπορούν να μετασχηματιστούν σε ένα ικανοποιητικό ανάλογο των εργαστηριακών επιστημονικών δραστηριοτήτων, αν το υποκείμενο επιχειρεί να εναλλάσσει ρόλους. Αν, δηλαδή, επιχειρεί μια επαναλαμβανόμενη μετατόπιση από τη θέση του θεατή/παρατηρητή (που αναπαριστά, προβλέπει και ερμηνεύει τα «γεγονότα»), στη θέση του χειριστή (που παρεμβαίνει και τα «υλοποιεί»), όπως και αντίστροφα.
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η από κοινού με τους/τις φοιτητές/τριες διερεύνηση και καταγραφή διαφορετικών τρόπων χρήσης του θεάτρου σκιών ως μέσου διδασκαλίας των φυσικών φαινομένων, στην προσχολική ηλικία.
Το περιεχόμενο του μαθήματος συγκροτείται κατά το πρώτο μέρος του από δύο ενότητες: 1.Παρουσίαση και ανάλυση διαφορετικών θεατρικών εκφράσεων του θεάτρου σκιών (φως, σκιά, παραγωγή εικόνας, κλπ). 2. Αναπαράσταση και «κατασκευή» φυσικών φαινομένων: επιστημονική και διδακτική διάσταση (μελέτη αυθεντικών επιστημονικών κειμένων/ εργαστηριακές δραστηριότητες).
Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος οι φοιτητές/τριες σχεδιάζουν και εφαρμόζουν θεατρικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, οι οποίες προβάλουν επιστημονικές ιδέες. Στο πλαίσιο αυτό καλούνται να διαχειριστούν το υλικό τους κάτω από τις προϋποθέσεις που θέτουν τόσο οι επιστημονικές υποθέσεις και πρακτικές της φυσικής όσο και οι αρχές και οι υποθέσεις της αισθητικής και της διδακτικής.
Το μάθημα αξιολογείται μέσα από τη δημόσια παρουσίαση της δουλειάς των φοιτητών/τριών.
ΛιγότεραΤο θέατρο σκιών ως θεατρική τέχνη είναι ένας πολυσήμαντος χώρος διαχείρισης της γλώσσας, της κίνησης, της εικόνας, της μουσικής και της σκηνικής τέχνης. Ένα σημαντικό όμως μέρος της διαχείρισης αυτής μπορεί να στηριχτεί σε έννοιες και πρακτικές των φυσικών επιστημών (φύση, αναπαραστάσεις και διαχείριση του φωτός, κατασκευή ειδώλων/σκιών, ερμηνείες σχετικών φαινομένων, κλπ). Ταυτόχρονα, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το θέατρο σκιών μπορούν να μετασχηματιστούν σε ένα ικανοποιητικό ανάλογο των εργαστηριακών επιστημονικών δραστηριοτήτων, αν το υποκείμενο επιχειρεί να εναλλάσσει ρόλους. Αν, δηλαδή, επιχειρεί μια επαναλαμβανόμενη μετατόπιση από τη θέση του θεατή/παρατηρητή (που αναπαριστά, προβλέπει και ερμηνεύει τα «γεγονότα»), στη θέση του χειριστή (που παρεμβαίνει και τα «υλοποιεί»), όπως και αντίστροφα.
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η από κοινού με τους/τις φοιτητές/τριες διερεύνηση και καταγραφή διαφορετικών τρόπων χρήσης του θεάτρου σκιών ως μέσου διδασκαλίας των φυσικών φαινο
Το θέατρο σκιών ως θεατρική τέχνη είναι ένας πολυσήμαντος χώρος διαχείρισης της γλώσσας, της κίνησης, της εικόνας, της μουσικής και της σκηνικής τέχνης. Ένα σημαντικό όμως μέρος της διαχείρισης αυτής μπορεί να στηριχτεί σε έννοιες και πρακτικές των φυσικών επιστημών (φύση, αναπαραστάσεις και διαχείριση του φωτός, κατασκευή ειδώλων/σκιών, ερμηνείες σχετικών φαινομένων, κλπ). Ταυτόχρονα, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το θέατρο σκιών μπορούν να μετασχηματιστούν σε ένα ικανοποιητικό ανάλογο των εργαστηριακών επιστημονικών δραστηριοτήτων, αν το υποκείμενο επιχειρεί να εναλλάσσει ρόλους. Αν, δηλαδή, επιχειρεί μια επαναλαμβανόμενη μετατόπιση από τη θέση του θεατή/παρατηρητή (που αναπαριστά, προβλέπει και ερμηνεύει τα «γεγονότα»), στη θέση του χειριστή (που παρεμβαίνει και τα «υλοποιεί»), όπως και αντίστροφα.
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η από κοινού με τους/τις φοιτητές/τριες διερεύνηση και καταγραφή διαφορετικών τρόπων χρήσης του θεάτρου σκιών ως μέσου διδασκαλίας των φυσικών φαινο
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
- Παράλληλες θεωρητικές και εργαστηριακές προσεγγίσεις:
α) των τεχνικών και της δομής του κουκλοθέατρου (θέατρο σκιών, κούκλα, μαύρο θέατρο κ.λπ.) ή και της κινούμενης εικόνας και
β) ενός θέματος από τις φυσικές επιστήμες (φως-σκιά, κίνηση, Γη, αιτιότητα-πιθανότητα, χρόνος κ.λπ.).
- Θεωρία και τεχνικές της αφήγησης: δραματουργική, σημειωτική και αισθητική προσέγγιση.
- Κατασκευή σεναρίου θεατρικής σπουδής με κεντρικό θέμα από τις φυσικές επιστήμες. Παρουσίαση, συζήτηση και μετατροπές/ μετασχηματισμοί του επιστημονικού περιεχομένου και των σεναρίων.
- Επιλογή τεχνικής κουκλοθέατρου για την παραγωγή των θεατρικών σπουδών. Σκηνικές κατασκευές. Παρουσίαση και συζήτηση πρώτων προσπαθειών.
- Εξέλιξη της παραγωγής των θεατρικών σπουδών. Παρουσίαση και σύνθεση των σπουδών σε μια ενιαία παράσταση διακριτών επεισοδίων.
- Πρόβες για το ανέβασμα της παράστασης. Κατασκευή προγραμμάτων και προσκλήσεων. Πραγματοποίηση της παράστασης.
- Αξιολόγηση του αποτελέσματος. Κριτική για το επίπεδο επιτυχίας της σύνδεσης των επιστημονικών θεμάτων/ ιδεών που παρουσιάστηκαν με το δραματουργικό, σημειωτικό και αισθητικό υπόβαθρο των θεατρικών σπουδών.
Μαθησιακοί στόχοι
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα πρέπει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος:
α) να γνωρίζουν:
- τα βασικά χαρακτηριστικά διαφορετικών τεχνικών του κουκλοθέατρου.
- τις βασικές θεωρητικές περιγραφές και εργαστηριακές κατασκευές από ένα συγκεκριμένο θέμα της φυσικής.
- τις θεμελιώδεις διαφορές αφηγηματικού και επιστημονικού-δηλωτικού λόγου.
- τα δραματουργικά, σημειωτικά και αισθητικά χαρακτηριστικά μιας θεατρικής αφήγησης.
β) να μπορούν:
- να αυτοσχεδιάσουν και να εκφράσουν θεατρικά μια ιδέα τους, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη τεχνική κουκλοθέατρου.
- να συζητούν ελευθέρα και παραγωγικά για ένα ζήτημα φυσικής.
- να φανταστούν/ δημιουργήσουν μια μη τετριμμένη αφήγηση με καλλιτεχνικές αξιώσεις.
- να μετασχηματίσουν δημιουργικά μια επιστημονική ιδέα έτσι ώστε αυτή να μπορεί να ενταχθεί με τους κατάλληλους επίσης μετασχηματισμούς, σε μια αφήγηση.
- να συμμετέχουν σε μια καλλιτεχνική θεατρική δημιουργία. Να μπορούν να παρακολουθούν κατά την εξέλιξή της τους μετασχηματισμούς που υφίσταται η επιστημονική ιδέα που επιχειρούν να προβάλλουν.
- να διαχειρίζονται το γεγονός ότι μια καλή θεατρική παράσταση για παιδιά είναι μια παράσταση που θα έβλεπαν με ευχαρίστηση και ενήλικες.
- να διαχειρίζονται δημιουργικά τα υλικά που διαμορφώνουν τον σκηνικό χώρο μιας μορφής κουκλοθέατρου.
- να διαχειρίζονται προσωπικά τη θεατρική πειθαρχία μιας παράστασης.
γ) Τέλος, θα πρέπει να μπορούν:
- να κατασκευάσουν ένα σενάριο με το οποίο προβάλλεται μια επιστημονική ιδέα, περνώντας από τα απαραίτητα τυπικά στάδια της δημιουργίας του σεναρίου.
- να παρουσιάσουν ένα σενάριο με περισσότερους από έναν τρόπους αναπαράστασης.
- να παρουσιάσουν ένα επιστημονικό ζήτημα από τη φυσική, χρησιμοποιώντας βιβλιογραφία.
- να υλοποιούν ένα σενάριο σε ένα ολοκληρωμένο θεατρικό γεγονός/ θεατρική σπουδή.
- να πειθαρχούν στις απαιτήσεις μιας παράστασης.
- να υποστηρίζουν τις επιστημονικές ιδέες τους και να αντιλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά της θεατρικής αφήγησης που τα μετασχηματίζουν.
- να συνθέτουν ένα τυπικό κείμενο στο οποίο να παρουσιάζεται και να αξιολογείται η όλη θεατρική-επιστημονική δραστηριότητα και δημιουργία τους.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Pavis, P. (2006). Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2004). Το θέατρο στ’ ακροδάκτυλα. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2007). Τρεις Ελληνικοί μύθοι. Αθήνα: Gutenberg.
Χαλκιά, Κ. (2011). Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες. Αθήνα: Πατάκης.
Τσελφές, Β. (2011). Galileo Galilei: Διάλογος γύρω απ’ τα δυο σημαντικότερα κοσμικά συστήματα, το Πτολεμαϊκό και το Κοπερνίκειο. Διδακτικός σχολιασμός. http://eclass.uoa.gr/modules/document/document.php?openDir=/4a1863dfdwse και https://static.eudoxus.gr/books/69/full-12800469.pdf
Ομάδα στόχος
- Υποψήφιοι και εν ενεργεία φοιτητές/φοιτήτριες, και απόφοιτοι Τμημάτων/ Σχολών Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής
- Εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ενδιαφερόμενοι/ες για τη «θεατρική εκπαίδευση» και τη «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών» και κυρίως για τους τρόπους «διεπιστημονικής προσέγγισης» και «ενότητας» της γνώσης.
- Φοιτητές/τριες θετικών επιστημών που ενδιαφέρονται για μια διαχείριση των Επιστημών με αφηγηματικό τρόπο.
- Φοιτητές/τριες θεατρικών σπουδών που ενδιαφέρονται για την αναπαράσταση επιστημονικών (αφηρημένων και δηλωτικά εκφρασμένων) ιδεών μέσω θεατρικής αφήγησης.
Προαπαιτούμενα
- Βασικές γνώσεις κουκλοθέατρου και διδακτικής φυσικών επιστημών
- Οι φοιτητές συστήνεται να έχουν παρακολουθήσει ένα τουλάχιστον μάθημα από την ενότητα της θεατρικής αγωγής και ένα από την ενότητα της διδακτικής των φυσικών επιστημών.
Βιβλιογραφία
Συγγράμματα που προσφέρονται μέσω του συστήματος ΕΥΔΟΞΟΣ.
Pavis, P. (2006). Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2004). Το θέατρο στ’ ακροδάκτυλα. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2007). Τρεις Ελληνικοί μύθοι. Αθήνα: Gutenberg.
Χαλκιά, Κ. (2011). Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες. Αθήνα: Πατάκης.
Τσελφές, Β. (2011). Galileo Galilei: Διάλογος γύρω απ’ τα δυο σημαντικότερα κοσμικά συστήματα, το Πτολεμαϊκό και το Κοπερνίκειο. Διδακτικός σχολιασμός. http://eclass.uoa.gr/modules/document/document.php?openDir=/4a1863dfdwse και https://static.eudoxus.gr/books/69/full-12800469.pdf
Άλλα βιβλία (Textbooks)
Γραμματικάκης, Γ. (2010). Η αυτοβιογραφία του φωτός. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Bruner, J. (1996). The culture of education. Cambridge: Harvard University Press.…….
Εκπαιδευτικό υλικό στο Διαδίκτυο.
Norris, S., Guilbert, S., Smiht, M., Hakimelahi, S. and Phillips, L. (2005). A Theoretical Framework for Narrative Explanation in Science. Science Education, 89, 535– 563.
Tselfes, V. & Paroussi, Α. (2009). Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education, Science & Education, 18, 1115-1134.
Παρούση, Α. & Τσελφές, Β. (2007). Διερευνώντας μια θεατρική διάρθρωση του πλαισίου διδασκαλίας και μάθησης των φυσικών επιστημών. Στο Δ. Κολιόπουλος (Eπιμ.) Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Η πολιτισμική συνιστώσα των φυσικών επιστημών στην εκπαίδευση, Πάτρα: ΤΕΕΑΠΗ, ΠΑ, 621-637.
Paroussi, A. & Tselfes, V. (2012). Early Childhood Education Student Teachers Cross the Cultural Borders between Science and Shadow Theatre: a Case Study of Pedagogical Content Knowledge development. Critical Science and Education, 12, 79-113.
Τσελφές, Β. & Παρούση, Α. (2009). Θεατρική αφήγηση επιστημονικών ιδεών: Αφορμή για μια διαλεκτική προσέγγιση της μάθησης, Κριτική Επιστήμη & Εκπαίδευση, 9, 33-57.
Παρούση Α. & Τσελφές, Β. (2011). Θεατρική αναπαράσταση επιστημονικών ιδεών από εκπαιδευόμενες νηπιαγωγούς. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 23, 158-182.
Τσελφές, Β. & Σπυράτου Ε. (2008). Εποικοδομισμός και πολιτισμικές προσεγγίσεις στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Οι πολλές όψεις των επιστημονικών εννοιών. Στο, Κ. Σκορδούλης, Θ. Νικολαϊδης, Ε. Κολέζα & Δ. Χασάπης (επιμ), Ζητήματα Επιστήμης: Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδακτική. Αθήνα: Νήσος, 311-320.
Σημειώσεις.
Τσελφές, Β. (2014). Οι διαφορετικές παραδόσεις/ κουλτούρες στην αναπαράσταση, κατανόηση και διαχείριση του φυσικού κόσμου.
Τσελφές, Β. (2014). Η ζωή του Γαλιλαίου: ένα σύντομο “ημερολόγιο”.
Διδάσκοντες
Αντιγόνη Παρούση
Η Αντιγόνη Παρούση είναι επίκουρη καθηγήτρια Παιδαγωγικής της Θεατρικής Έκφρασης, στο Τμήμα Εκπαίδευσης και αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ), του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει σπουδάσει Παιδαγωγικά και Θέατρο και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στη Σκηνοθεσία Κουκλοθέατρου. Έχει 30 ετών καλλιτεχνική δραστηριότητα και 20 ετών διδακτική και ερευνητική εμπειρία στην Παιδαγωγική της Θεατρικής Έκφρασης, με ανάλογη υπηρεσία στο ΤΕΑΠΗ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Το από δεκαετίας σχετικό με τη θεματική της έκδοσης ερευνητικό της ενδιαφέρον είναι: οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών. Έχει δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά. Μερικοί ενδεικτικοί είναι: Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education (co-auth.), Science & Education, 2009˙ Theatrical representation of scientific ideas: a research and development project for teaching science (Die Lehre als Schauspiel) (co-auth.), Atomium Culture Project (2013)˙ Εκπαίδευση στο κουκλοθέατρο – κουκλοθέατρο στην εκπαίδευση, Πλέθρο, Αθήνα (2014).
http://www.ecd.uoa.gr/?page_id=888
_______________________________________________________________________
Βασίλης Τσελφές
Ο Βασίλης Τσελφές είναι καθηγητής της Φυσικής και της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει, μόνος και σε συνεργασία κείμενα στην περιοχή της φυσικής στερεού σώματος και στη διδακτική των φυσικών επιστημών.
Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι από τις δημοσιεύσεις του είναι: Δοκιμή και πλάνη.
Το εργαστήριο στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, Νήσος, Αθήνα 2002˙
Science Education in the Knowledge Based Society (co-ed.), Kluwer, 2003˙ An Epistemological Analysis of the Evolution of Didactical Activities in Teaching-Learning Sequences (co-auth.), International Journal in Science Education, 2004˙ Knowledge in the New Technologies (co-ed.), Peter Lang, 2005˙ Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education (co-auth.), Science & Education, 2009˙ Typical Didactical Activities in the Greek Early-Years Science Classroom: Do they promote science learning? (co-auth.), International Journal of Science Education, 2009˙ Theatrical representation of scientific ideas: a research and development project for teaching science (Die Lehre als Schauspiel) (co-auth.), Atomium Culture Project (2013)˙ Using students- teachers’ reports of self-efficacy to evaluate an early childhood science course (co-auth.), Journal of Early Childhood Teacher Education, 2014.
http://www.ecd.uoa.gr/?page_id=1896
http://www.researchers.gr/el/node/59415
https://www.researchgate.net/profile/Vasilis_Tselfes?ev=hdr_xprf
- Παράλληλες θεωρητικές και εργαστηριακές προσεγγίσεις:
α) των τεχνικών και της δομής του κουκλοθέατρου (θέατρο σκιών, κούκλα, μαύρο θέατρο κ.λπ.) ή και της κινούμενης εικόνας και
β) ενός θέματος από τις φυσικές επιστήμες (φως-σκιά, κίνηση, Γη, αιτιότητα-πιθανότητα, χρόνος κ.λπ.).
- Θεωρία και τεχνικές της αφήγησης: δραματουργική, σημειωτική και αισθητική προσέγγιση.
- Κατασκευή σεναρίου θεατρικής σπουδής με κεντρικό θέμα από τις φυσικές επιστήμες. Παρουσίαση, συζήτηση και μετατροπές/ μετασχηματισμοί του επιστημονικού περιεχομένου και των σεναρίων.
- Επιλογή τεχνικής κουκλοθέατρου για την παραγωγή των θεατρικών σπουδών. Σκηνικές κατασκευές. Παρουσίαση και συζήτηση πρώτων προσπαθειών.
- Εξέλιξη της παραγωγής των θεατρικών σπουδών. Παρουσίαση και σύνθεση των σπουδών σε μια ενιαία παράσταση διακριτών επεισοδίων.
- Πρόβες για το ανέβασμα της παράστασης. Κατασκευή προγραμμάτων και προσκλήσεων. Πραγματοποίηση της παράστασης.
- Αξιολόγηση του αποτελέσματος. Κριτική για το επίπεδο επιτυχίας της σύνδεσης των επιστημονικών θεμάτων/ ιδεών που παρουσιάστηκαν με το δραματουργικό, σημειωτικό και αισθητικό υπόβαθρο των θεατρικών σπουδών.
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα πρέπει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος:
α) να γνωρίζουν:
- τα βασικά χαρακτηριστικά διαφορετικών τεχνικών του κουκλοθέατρου.
- τις βασικές θεωρητικές περιγραφές και εργαστηριακές κατασκευές από ένα συγκεκριμένο θέμα της φυσικής.
- τις θεμελιώδεις διαφορές αφηγηματικού και επιστημονικού-δηλωτικού λόγου.
- τα δραματουργικά, σημειωτικά και αισθητικά χαρακτηριστικά μιας θεατρικής αφήγησης.
β) να μπορούν:
- να αυτοσχεδιάσουν και να εκφράσουν θεατρικά μια ιδέα τους, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη τεχνική κουκλοθέατρου.
- να συζητούν ελευθέρα και παραγωγικά για ένα ζήτημα φυσικής.
- να φανταστούν/ δημιουργήσουν μια μη τετριμμένη αφήγηση με καλλιτεχνικές αξιώσεις.
- να μετασχηματίσουν δημιουργικά μια επιστημονική ιδέα έτσι ώστε αυτή να μπορεί να ενταχθεί με τους κατάλληλους επίσης μετασχηματισμούς, σε μια αφήγηση.
- να συμμετέχουν σε μια καλλιτεχνική θεατρική δημιουργία. Να μπορούν να παρακολουθούν κατά την εξέλιξή της τους μετασχηματισμούς που υφίσταται η επιστημονική ιδέα που επιχειρούν να προβάλλουν.
- να διαχειρίζονται το γεγονός ότι μια καλή θεατρική παράσταση για παιδιά είναι μια παράσταση που θα έβλεπαν με ευχαρίστηση και ενήλικες.
- να διαχειρίζονται δημιουργικά τα υλικά που διαμορφώνουν τον σκηνικό χώρο μιας μορφής κουκλοθέατρου.
- να διαχειρίζονται προσωπικά τη θεατρική πειθαρχία μιας παράστασης.
γ) Τέλος, θα πρέπει να μπορούν:
- να κατασκευάσουν ένα σενάριο με το οποίο προβάλλεται μια επιστημονική ιδέα, περνώντας από τα απαραίτητα τυπικά στάδια της δημιουργίας του σεναρίου.
- να παρουσιάσουν ένα σενάριο με περισσότερους από έναν τρόπους αναπαράστασης.
- να παρουσιάσουν ένα επιστημονικό ζήτημα από τη φυσική, χρησιμοποιώντας βιβλιογραφία.
- να υλοποιούν ένα σενάριο σε ένα ολοκληρωμένο θεατρικό γεγονός/ θεατρική σπουδή.
- να πειθαρχούν στις απαιτήσεις μιας παράστασης.
- να υποστηρίζουν τις επιστημονικές ιδέες τους και να αντιλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά της θεατρικής αφήγησης που τα μετασχηματίζουν.
- να συνθέτουν ένα τυπικό κείμενο στο οποίο να παρουσιάζεται και να αξιολογείται η όλη θεατρική-επιστημονική δραστηριότητα και δημιουργία τους.
Pavis, P. (2006). Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2004). Το θέατρο στ’ ακροδάκτυλα. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2007). Τρεις Ελληνικοί μύθοι. Αθήνα: Gutenberg.
Χαλκιά, Κ. (2011). Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες. Αθήνα: Πατάκης.
Τσελφές, Β. (2011). Galileo Galilei: Διάλογος γύρω απ’ τα δυο σημαντικότερα κοσμικά συστήματα, το Πτολεμαϊκό και το Κοπερνίκειο. Διδακτικός σχολιασμός. http://eclass.uoa.gr/modules/document/document.php?openDir=/4a1863dfdwse και https://static.eudoxus.gr/books/69/full-12800469.pdf
- Υποψήφιοι και εν ενεργεία φοιτητές/φοιτήτριες, και απόφοιτοι Τμημάτων/ Σχολών Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής
- Εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ενδιαφερόμενοι/ες για τη «θεατρική εκπαίδευση» και τη «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών» και κυρίως για τους τρόπους «διεπιστημονικής προσέγγισης» και «ενότητας» της γνώσης.
- Φοιτητές/τριες θετικών επιστημών που ενδιαφέρονται για μια διαχείριση των Επιστημών με αφηγηματικό τρόπο.
- Φοιτητές/τριες θεατρικών σπουδών που ενδιαφέρονται για την αναπαράσταση επιστημονικών (αφηρημένων και δηλωτικά εκφρασμένων) ιδεών μέσω θεατρικής αφήγησης.
- Βασικές γνώσεις κουκλοθέατρου και διδακτικής φυσικών επιστημών
- Οι φοιτητές συστήνεται να έχουν παρακολουθήσει ένα τουλάχιστον μάθημα από την ενότητα της θεατρικής αγωγής και ένα από την ενότητα της διδακτικής των φυσικών επιστημών.
Συγγράμματα που προσφέρονται μέσω του συστήματος ΕΥΔΟΞΟΣ.
Pavis, P. (2006). Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2004). Το θέατρο στ’ ακροδάκτυλα. Αθήνα: Gutenberg.
Meschke, M. (2007). Τρεις Ελληνικοί μύθοι. Αθήνα: Gutenberg.
Χαλκιά, Κ. (2011). Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες. Αθήνα: Πατάκης.
Τσελφές, Β. (2011). Galileo Galilei: Διάλογος γύρω απ’ τα δυο σημαντικότερα κοσμικά συστήματα, το Πτολεμαϊκό και το Κοπερνίκειο. Διδακτικός σχολιασμός. http://eclass.uoa.gr/modules/document/document.php?openDir=/4a1863dfdwse και https://static.eudoxus.gr/books/69/full-12800469.pdf
Άλλα βιβλία (Textbooks)
Γραμματικάκης, Γ. (2010). Η αυτοβιογραφία του φωτός. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Bruner, J. (1996). The culture of education. Cambridge: Harvard University Press.…….
Εκπαιδευτικό υλικό στο Διαδίκτυο.
Norris, S., Guilbert, S., Smiht, M., Hakimelahi, S. and Phillips, L. (2005). A Theoretical Framework for Narrative Explanation in Science. Science Education, 89, 535– 563.
Tselfes, V. & Paroussi, Α. (2009). Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education, Science & Education, 18, 1115-1134.
Παρούση, Α. & Τσελφές, Β. (2007). Διερευνώντας μια θεατρική διάρθρωση του πλαισίου διδασκαλίας και μάθησης των φυσικών επιστημών. Στο Δ. Κολιόπουλος (Eπιμ.) Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Η πολιτισμική συνιστώσα των φυσικών επιστημών στην εκπαίδευση, Πάτρα: ΤΕΕΑΠΗ, ΠΑ, 621-637.
Paroussi, A. & Tselfes, V. (2012). Early Childhood Education Student Teachers Cross the Cultural Borders between Science and Shadow Theatre: a Case Study of Pedagogical Content Knowledge development. Critical Science and Education, 12, 79-113.
Τσελφές, Β. & Παρούση, Α. (2009). Θεατρική αφήγηση επιστημονικών ιδεών: Αφορμή για μια διαλεκτική προσέγγιση της μάθησης, Κριτική Επιστήμη & Εκπαίδευση, 9, 33-57.
Παρούση Α. & Τσελφές, Β. (2011). Θεατρική αναπαράσταση επιστημονικών ιδεών από εκπαιδευόμενες νηπιαγωγούς. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 23, 158-182.
Τσελφές, Β. & Σπυράτου Ε. (2008). Εποικοδομισμός και πολιτισμικές προσεγγίσεις στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Οι πολλές όψεις των επιστημονικών εννοιών. Στο, Κ. Σκορδούλης, Θ. Νικολαϊδης, Ε. Κολέζα & Δ. Χασάπης (επιμ), Ζητήματα Επιστήμης: Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδακτική. Αθήνα: Νήσος, 311-320.
Σημειώσεις.
Τσελφές, Β. (2014). Οι διαφορετικές παραδόσεις/ κουλτούρες στην αναπαράσταση, κατανόηση και διαχείριση του φυσικού κόσμου.
Τσελφές, Β. (2014). Η ζωή του Γαλιλαίου: ένα σύντομο “ημερολόγιο”.
Αντιγόνη Παρούση
Η Αντιγόνη Παρούση είναι επίκουρη καθηγήτρια Παιδαγωγικής της Θεατρικής Έκφρασης, στο Τμήμα Εκπαίδευσης και αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ), του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει σπουδάσει Παιδαγωγικά και Θέατρο και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στη Σκηνοθεσία Κουκλοθέατρου. Έχει 30 ετών καλλιτεχνική δραστηριότητα και 20 ετών διδακτική και ερευνητική εμπειρία στην Παιδαγωγική της Θεατρικής Έκφρασης, με ανάλογη υπηρεσία στο ΤΕΑΠΗ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Το από δεκαετίας σχετικό με τη θεματική της έκδοσης ερευνητικό της ενδιαφέρον είναι: οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών. Έχει δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά. Μερικοί ενδεικτικοί είναι: Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education (co-auth.), Science & Education, 2009˙ Theatrical representation of scientific ideas: a research and development project for teaching science (Die Lehre als Schauspiel) (co-auth.), Atomium Culture Project (2013)˙ Εκπαίδευση στο κουκλοθέατρο – κουκλοθέατρο στην εκπαίδευση, Πλέθρο, Αθήνα (2014).
http://www.ecd.uoa.gr/?page_id=888
_______________________________________________________________________
Βασίλης Τσελφές
Ο Βασίλης Τσελφές είναι καθηγητής της Φυσικής και της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει, μόνος και σε συνεργασία κείμενα στην περιοχή της φυσικής στερεού σώματος και στη διδακτική των φυσικών επιστημών.
Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι από τις δημοσιεύσεις του είναι: Δοκιμή και πλάνη.
Το εργαστήριο στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, Νήσος, Αθήνα 2002˙
Science Education in the Knowledge Based Society (co-ed.), Kluwer, 2003˙ An Epistemological Analysis of the Evolution of Didactical Activities in Teaching-Learning Sequences (co-auth.), International Journal in Science Education, 2004˙ Knowledge in the New Technologies (co-ed.), Peter Lang, 2005˙ Science and Theatre Education: A Cross-disciplinary Approach of Scientific Ideas Addressed to Student Teachers of Early Childhood Education (co-auth.), Science & Education, 2009˙ Typical Didactical Activities in the Greek Early-Years Science Classroom: Do they promote science learning? (co-auth.), International Journal of Science Education, 2009˙ Theatrical representation of scientific ideas: a research and development project for teaching science (Die Lehre als Schauspiel) (co-auth.), Atomium Culture Project (2013)˙ Using students- teachers’ reports of self-efficacy to evaluate an early childhood science course (co-auth.), Journal of Early Childhood Teacher Education, 2014.
http://www.ecd.uoa.gr/?page_id=1896
http://www.researchers.gr/el/node/59415
https://www.researchgate.net/profile/Vasilis_Tselfes?ev=hdr_xprf
Παρουσιάζονται οι τεχνικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις του μαθήματος, καθώς και μια σύντομη αναδρομή στην «ιστορία» του.
Παράλληλες θεωρητικές και εργαστηριακές προσεγγίσεις:
α) των τεχνικών και της δομής του κουκλοθέατρου (θέατρο σκιών, κούκλα, μαύρο θέατρο κ.λπ.) ή και της κινούμενης εικόνας και
β) ενός θέματος από τις φυσικές επιστήμες (φως-σκιά, κίνηση, Γη, αιτιότητα-πιθανότητα, χρόνος κ.λπ.).
Εδώ, οι διδάσκοντες ασκούν τους/τις φοιτητές/τριες στη χρήση τεχνικών του θεάτρου/ κουκλοθέατρου για την παρουσίαση μιας ιδέας από την καθημερινή ζωή. Παράλληλα, τους/τις ασκούν στη χρήση τεχνολογικών μέσων και λόγου για την παρουσίαση μιας επιστημονικής ιδέας. Η παράλληλη αυτή άσκηση επιτρέπει την ανάδειξη στην πράξη των διαφορών που εμφανίζει ο θεατρικός αφηγηματικός λόγος από τον δηλωτικό λόγο της επιστήμης. Διαφορές, που θα πρέπει να ξεπεραστούν μέσω των μελλοντικών δραστηριοτήτων του μαθήματος προς όφελος του αφηγηματικού λόγου, τον οποίο χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν και τα παιδιά.
Εδώ παρουσιάζονται οι τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις της θεατρικής αλλά και της όποιας αφηγηματικής πράξης. Παρουσιάζεται η δραματουργική προσέγγιση ως αυτή που ενδιαφέρεται για τη δομή μιας αφήγησης που προκαλεί ενδιαφέρον (ύπαρξη αφηγητή, ήρωα, εμποδίων, μη γραμμική δόμηση επεισοδίων κ.ο.κ.). Παρουσιάζεται η σημειωτική προσέγγιση ως αυτή που ενδιαφέρεται για τη δόμηση/ συντονισμό των εκφραστικών μέσων με τέτοιο τρόπο ώστε να υπηρετείται η ανάδειξη των ιδεών που έχει αποφασιστεί να αναδείξει η αφήγηση. Θεωρητικά, χρησιμοποιείται η σημειωτική προσέγγιση του Peirce. Παρουσιάζεται, τέλος, η αισθητική προσέγγιση ως αυτή που μέσω του συντονισμού εικόνας/ ντιζάιν, κίνησης και ήχου/ λόγου εξασφαλίζει την απόλαυση του θεατή.
Κατασκευή σεναρίου θεατρικής σπουδής με κεντρικό θέμα από τις φυσικές επιστήμες. Παρουσίαση, συζήτηση και μετατροπές/ μετασχηματισμοί του επιστημονικού περιεχομένου και των σεναρίων.
Εδώ, οι φοιτητές/τριες επιχειρούν, καταρχήν, να εντάξουν σε μια αφήγηση μια επιστημονική ιδέα ως κεντρική. Στη συνέχεια, μετασχηματίζουν την αφήγησή τους σε τυπικό σενάριο. Οι διαδικασίες αυτές δοκιμάζονται σε κάθε στάδιό τους μέσω παρουσιάσεων από κάθε ομάδα στο σύνολο της τάξης και τους διδάσκοντες, όπου η κριτική που ακούγεται οδηγεί στη σταδιακή βελτίωση των σεναρίων.
Στη φάση αυτή, οι ομάδες των φοιτητών/τριών επιχειρούν να υλοποιήσουν το σενάριό τους, μέσω διαδοχικών δοκιμών και διαρκούς δημόσιας κριτικής.
Εδώ, οι αποκρυσταλλωμένες κατά κάποιο τρόπο θεατρικές σπουδές δομούνται ως ενότητα, μέσω της δημόσιας συζήτησης και κατηγοριοποίησης των ιδεών που προβάλλουν. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας οι θεατρικές σπουδές μετασχηματίζονται, τελειοποιούνται και συγκροτούνται σε παράσταση.
Εδώ, προετοιμάζεται και τελειοποιείται η παράσταση. Διανέμονται προσκλήσεις, κοινοποιείται η ημέρα και η ώρα της παράστασης και οι φοιτητές/τριες εκτίθενται στο κοινό. Η κεντρική επιδίωξη αυτής της φάσης είναι η μύηση των φοιτητών/τριών στην πειθαρχία που απαιτεί μια συλλογική προσπάθεια.
Κριτική για το επίπεδο επιτυχίας της σύνδεσης των επιστημονικών θεμάτων/ ιδεών που παρουσιάστηκαν με το δραματουργικό, σημειωτικό και αισθητικό υπόβαθρο των θεατρικών σπουδών.
Η τελευταία αυτή φάση περιλαμβάνει τη μέσω αναστοχασμού εδραίωση των σημαντικότερων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που επιτεύχθηκαν στη διάρκεια του μαθήματος.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 0
Αρ. Προβολών : 0
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
