Κατασκευές Μουσικών Οργάνων και Μουσικά Ιδιώματα Ι
Νικόλας Τσαφταρίδης
H κάθε περιοχή αλλά και η κάθε εποχή σηματοδοτούνται από συγκεκριμένα μουσικά ιδιώματα. Ένας από τους παράγοντες διαμόρφωσής τους είναι και τα μουσικά όργανα. Για αυτό το λόγο διερευνώνται διάφορα μουσικά ιδιώματα μέσω της κατασκευής του αντίστοιχου μουσικού οργάνου. Η εκπαιδευτική διαδικασία πραγματώνεται με μαθήματα α) σεμιναριακής μορφής που αφορά την γνωριμία με το συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα και β) εργαστηριακής που αφορά την κατασκευή του μουσικού οργάνου.
ΛιγότεραH κάθε περιοχή αλλά και η κάθε εποχή σηματοδοτούνται από συγκεκριμένα μουσικά ιδιώματα. Ένας από τους παράγοντες διαμόρφωσής τους είναι και τα μουσικά όργανα. Για αυτό το λόγο διερευνώνται διάφορα μουσικά ιδιώματα μέσω της κατασκευής του αντίστοιχου μουσικού οργάνου. Η εκπαιδευτική διαδικασία πραγματώνεται με μαθήματα α) σεμιναριακής μορφής που αφορά την γνωριμία με το συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα και β) εργαστηριακής που αφορά την κατασκευή του μουσικού οργάνου.
H κάθε περιοχή αλλά και η κάθε εποχή σηματοδοτούνται από συγκεκριμένα μουσικά ιδιώματα. Ένας από τους παράγοντες διαμόρφωσής τους είναι και τα μουσικά όργανα. Για αυτό το λόγο διερευνώνται διάφορα μουσικά ιδιώματα μέσω της κατασκευής του αντίστοιχου μουσικού οργάνου. Η εκπαιδευτική διαδικασία πραγματώνεται με μαθήματα α) σεμιναριακής μορφής που αφορά την γνωριμία με το συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα και β) εργαστηριακής που αφορά την κατασκευή του μουσικού οργάνου.
Περίγραμμα
Διδάσκοντες
Περιεχόμενο μαθήματος
Ο ρόλος των μουσικών οργάνων στην διαμόρφωση των μουσικών ιδιωμάτων.- Τα είδη των μεμβρανόφωνων μουσικών οργάνων.
- Τα τηγανόσχημα μεμβρανόφωνα και τα βασικά είδη μουσικής στα οποία τα συναντάμε.
- Υλικά και εργαλεία για την κατασκευή του Bendir, στοιχεία αξιολόγησης μαθήματος - οργάνου.
- Κόψιμο, κόλλημα πλαισίου.
- Κόλλημα στεφανιών - ολοκλήρωση κόθρου.
- Τρίψιμο, στοκάρισμα, διακοσμητικά στοιχεία.
- Βάψιμο, τοποθέτηση χαρτοταινίας.
- Δέρμα, υγρασία και δέρμα, τοποθέτηση δέρματος.
- Φινίρισμα, τελικός έλεγχος.
- Βασικές τεχνικές οργανοπαιξίας.
- Ακροάσεις – Παίξιμο παιδαγωγική χρήση του μουσικού οργάνου.
Μαθησιακοί στόχοι
Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος – επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα
- Να εντρυφήσουν στη σχέση μουσικών οργάνων και μουσικών ειδών ή ιδιωμάτων και να αναπτύξουν τις κατασκευαστικές τους δεξιότητες σε σχέση με τα μουσικά όργανα ως προϊόντα πολιτισμικών παραδόσεων. Να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γνώση στο πλαίσιο της Μουσικής Αγωγής.
Tι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος
- Να μπορούν να κατασκευάζουν και να επισκευάζουν τηγανόσχημα μεμβρανόφωνα καθώς και να κατανοούν – αναγνωρίζουν ηχητικά τα διάφορα μεμβρανόφωνα. Να χρησιμοποιούν τα όργανα που έχουν κατασκευάσει σε μαθήματα Μουσικής Αγωγής.
Βιβλιογραφία
Βιβλία – κείμενα
Τα παρακάτω βιβλία μας εισάγουν στην έννοια της κατασκευής μουσικών οργάνων, στα υλικά και στα απαραίτητα εργαλεία ενώ το πρώτο από αυτά εξετάζει και την παιδαγωγική διάσταση της κατασκευής ενώ το τελευταίο αναφέρεται στα μεμβρανόφωνα και στις υποκατηγορίες τους.
- Τσαφταρίδης, Ν. (1996). Αυτοσχέδια μουσικά όργανα- Κατασκευές. Αθήνα: edition Orpheus
- Συλλογικό. (2012). Κατασκευή Μουσικών οργάνων: Bendir και Νταούλι. Αθήνα: ΚΕΘΕΑ – Παρέμβαση. http://www.kethea-paremvasi.gr/datafiles/file/Mousika%20Organa%20book.pdf
- Waring, D. (2006) Making Drums. N.York: Sterling/Tamos
- Τσαφταρίδης, Ν. (2003). Ακούγοντας μουσική. Μια προσέγγιση μέσα από τον κόσμο των μεμβρανόφωνων. Αθήνα: Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ). http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1164
Online readings
Η βιβλιογραφία που υπάρχει διεθνώς είναι πολύ φτωχή σε σχέση με τις κατασκευές μουσικών οργάνων και την παιδαγωγική τους διάσταση. Αντίθετα υπάρχουν πολλές σημειώσεις και βιβλία με κατασκευαστικά βήματα (textbooks). Στο διαδίκτυο μπορείτε να αναζητήσετε σχετικά θέματα με λέξεις κλειδιά στα αγγλικά:
- construction of musical instruments, simple musical instruments, how to make your own musical instruments, building musical instruments, DIY musical instruments
ή στα ελληνικά με τις αντίστοιχες εκφράσεις:
- απλά μουσικά όργανα, αυτοσχέδια μουσικά όργανα, μουσικά όργανα με ανακυκλωμένα υλικά κτλ .
Ενδιαφέρουσες διευθύνσεις με πολλά χρήσιμα στοιχεία:
- ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΦΟΙΒΟΥ ΑΝΩΓΕΙΑΝΑΚΗ (http://www.instruments-museum.gr/)
- ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ και ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ (http://www.iema.gr/home/?lang=el)
Άρθρα/Ταινίες
Αρκετό και σημαντικό υλικό σχετικά με τις κατασκευές στην ελληνική μουσική παράδοση υπάρχει στην Ταινιοθήκη Τηλεόρασης - ΕΡΤ-ΨΗΦΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΥΡΑ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΛΑΤΕΡΝΑ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΦΛΟΓΕΡΑ - ΣΟΥΡΑΒΛΙ – ΜΑΝΤΟΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ: ΗΧΟΣ ΚΡΟΥΣΤΟΣ
Ομάδα στόχος
Το μάθημα απευθύνεται α) στους προπτυχιακούς φοιτητές και β) σε όσους/ες ενδιαφέρονται να κατασκευάσουν ένα bendir, στην προκειμένη περίπτωση, επαγγελματικών προδιαγραφών και/ή να εντάξουν αυτή τη διαδικασία σε ένα μάθημα μουσικής αγωγής.
Προαπαιτούμενα
Οι συμμετέχοντες/ουσες θα πρέπει να έχουν παρακολουθήσει με επιτυχία το προαπαιτούμενο: «602 Αυτοσχέδιες κατασκευές μουσικών οργάνων» στο οποίο έχουν αναπτύξει βασικές δεξιότητες χειρισμού απλών εργαλείων και βασικές γνώσεις ανακυκλώσιμων υλικών. Συστήνεται επίσης να φορούν ρούχα κατάλληλα για κίνηση και χειρωνακτικές εργασίες, κλειστά παπούτσια και μαλλιά πιασμένα με κορδέλα ή σε κότσο.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Τσαφταρίδης, Ν. (1996). Αυτοσχέδια μουσικά όργανα- Κατασκευές. Αθήνα: edition Orpheus
Συλλογικό. (2012). Κατασκευή Μουσικών οργάνων: Bendir και Νταούλι. Αθήνα: ΚΕΘΕΑ – Παρέμβαση. http://www.kethea-paremvasi.gr/datafiles/file/Mousika%20Organa%20book.pdf.
Μέθοδοι διδασκαλίας
Διδασκαλία καθ΄ έδρας και εργαστήριο.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Αξιολόγηση προφορική ατομική σε ότι αφορά την κατασκευή (ποιότητα κατασκευής, ηχητική ποιότητα, αισθητική του μουσικού οργάνου, ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης) και ομαδική σε ότι αφορά το παίξιμο (ηχητικό σύνολο, ερμηνεία, πρωτοτυπία επιτέλεσης).
- Ο ρόλος των μουσικών οργάνων στην διαμόρφωση των μουσικών ιδιωμάτων.
- Τα είδη των μεμβρανόφωνων μουσικών οργάνων.
- Τα τηγανόσχημα μεμβρανόφωνα και τα βασικά είδη μουσικής στα οποία τα συναντάμε.
- Υλικά και εργαλεία για την κατασκευή του Bendir, στοιχεία αξιολόγησης μαθήματος - οργάνου.
- Κόψιμο, κόλλημα πλαισίου.
- Κόλλημα στεφανιών - ολοκλήρωση κόθρου.
- Τρίψιμο, στοκάρισμα, διακοσμητικά στοιχεία.
- Βάψιμο, τοποθέτηση χαρτοταινίας.
- Δέρμα, υγρασία και δέρμα, τοποθέτηση δέρματος.
- Φινίρισμα, τελικός έλεγχος.
- Βασικές τεχνικές οργανοπαιξίας.
- Ακροάσεις – Παίξιμο παιδαγωγική χρήση του μουσικού οργάνου.
Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος – επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα
- Να εντρυφήσουν στη σχέση μουσικών οργάνων και μουσικών ειδών ή ιδιωμάτων και να αναπτύξουν τις κατασκευαστικές τους δεξιότητες σε σχέση με τα μουσικά όργανα ως προϊόντα πολιτισμικών παραδόσεων. Να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γνώση στο πλαίσιο της Μουσικής Αγωγής.
Tι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος
- Να μπορούν να κατασκευάζουν και να επισκευάζουν τηγανόσχημα μεμβρανόφωνα καθώς και να κατανοούν – αναγνωρίζουν ηχητικά τα διάφορα μεμβρανόφωνα. Να χρησιμοποιούν τα όργανα που έχουν κατασκευάσει σε μαθήματα Μουσικής Αγωγής.
Βιβλία – κείμενα
Τα παρακάτω βιβλία μας εισάγουν στην έννοια της κατασκευής μουσικών οργάνων, στα υλικά και στα απαραίτητα εργαλεία ενώ το πρώτο από αυτά εξετάζει και την παιδαγωγική διάσταση της κατασκευής ενώ το τελευταίο αναφέρεται στα μεμβρανόφωνα και στις υποκατηγορίες τους.
- Τσαφταρίδης, Ν. (1996). Αυτοσχέδια μουσικά όργανα- Κατασκευές. Αθήνα: edition Orpheus
- Συλλογικό. (2012). Κατασκευή Μουσικών οργάνων: Bendir και Νταούλι. Αθήνα: ΚΕΘΕΑ – Παρέμβαση. http://www.kethea-paremvasi.gr/datafiles/file/Mousika%20Organa%20book.pdf
- Waring, D. (2006) Making Drums. N.York: Sterling/Tamos
- Τσαφταρίδης, Ν. (2003). Ακούγοντας μουσική. Μια προσέγγιση μέσα από τον κόσμο των μεμβρανόφωνων. Αθήνα: Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ). http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1164
Online readings
Η βιβλιογραφία που υπάρχει διεθνώς είναι πολύ φτωχή σε σχέση με τις κατασκευές μουσικών οργάνων και την παιδαγωγική τους διάσταση. Αντίθετα υπάρχουν πολλές σημειώσεις και βιβλία με κατασκευαστικά βήματα (textbooks). Στο διαδίκτυο μπορείτε να αναζητήσετε σχετικά θέματα με λέξεις κλειδιά στα αγγλικά:
- construction of musical instruments, simple musical instruments, how to make your own musical instruments, building musical instruments, DIY musical instruments
ή στα ελληνικά με τις αντίστοιχες εκφράσεις:
- απλά μουσικά όργανα, αυτοσχέδια μουσικά όργανα, μουσικά όργανα με ανακυκλωμένα υλικά κτλ .
Ενδιαφέρουσες διευθύνσεις με πολλά χρήσιμα στοιχεία:
- ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΦΟΙΒΟΥ ΑΝΩΓΕΙΑΝΑΚΗ (http://www.instruments-museum.gr/)
- ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ και ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ (http://www.iema.gr/home/?lang=el)
Άρθρα/Ταινίες
Αρκετό και σημαντικό υλικό σχετικά με τις κατασκευές στην ελληνική μουσική παράδοση υπάρχει στην Ταινιοθήκη Τηλεόρασης - ΕΡΤ-ΨΗΦΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΥΡΑ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΛΑΤΕΡΝΑ
ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ: ΦΛΟΓΕΡΑ - ΣΟΥΡΑΒΛΙ – ΜΑΝΤΟΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ: ΗΧΟΣ ΚΡΟΥΣΤΟΣ
Το μάθημα απευθύνεται α) στους προπτυχιακούς φοιτητές και β) σε όσους/ες ενδιαφέρονται να κατασκευάσουν ένα bendir, στην προκειμένη περίπτωση, επαγγελματικών προδιαγραφών και/ή να εντάξουν αυτή τη διαδικασία σε ένα μάθημα μουσικής αγωγής.
Οι συμμετέχοντες/ουσες θα πρέπει να έχουν παρακολουθήσει με επιτυχία το προαπαιτούμενο: «602 Αυτοσχέδιες κατασκευές μουσικών οργάνων» στο οποίο έχουν αναπτύξει βασικές δεξιότητες χειρισμού απλών εργαλείων και βασικές γνώσεις ανακυκλώσιμων υλικών. Συστήνεται επίσης να φορούν ρούχα κατάλληλα για κίνηση και χειρωνακτικές εργασίες, κλειστά παπούτσια και μαλλιά πιασμένα με κορδέλα ή σε κότσο.
Τσαφταρίδης, Ν. (1996). Αυτοσχέδια μουσικά όργανα- Κατασκευές. Αθήνα: edition Orpheus
Συλλογικό. (2012). Κατασκευή Μουσικών οργάνων: Bendir και Νταούλι. Αθήνα: ΚΕΘΕΑ – Παρέμβαση. http://www.kethea-paremvasi.gr/datafiles/file/Mousika%20Organa%20book.pdf.
Διδασκαλία καθ΄ έδρας και εργαστήριο.
Αξιολόγηση προφορική ατομική σε ότι αφορά την κατασκευή (ποιότητα κατασκευής, ηχητική ποιότητα, αισθητική του μουσικού οργάνου, ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης) και ομαδική σε ότι αφορά το παίξιμο (ηχητικό σύνολο, ερμηνεία, πρωτοτυπία επιτέλεσης).
Θεωρητική προσέγγιση του φαινομένου των μεμβρανόφωνων μουσικών οργάνων. Είδη, κατηγορίες και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση των μουσικών ιδιωμάτων. Τα τηγανόσχημα μεμβρανόφωνα μουσικά όργανα μονής μεμβράνης.
Τα μαθήματα εμπλουτίζονται με ηχητικά παραδείγματα καθώς και τη χρήση διαδικτυακών πληροφοριών ήχου και εικόνας.
Λέξεις κλειδιά: Μεμβρανόφωνα, ταξινόμηση μεμβρανόφωνων
Περιλαμβάνει την κατασκευή ενός τηγανόσχημου μεμβρανόφωνου μουσικού οργάνου μονής μεμβράνης (single-headed frame drums) συνηθέστερα μεσογειακού bendir ή ιρλανδέζικου bodhran.
Για την κατασκευή του οργάνου χρησιμοποιούνται φυσικά υλικά όπως ξύλο, δέρμα και οικολογικά χρώματα.
Λέξεις κλειδιά: Κατασκευή κόθρου, δέρμα μεμβρανόφωνων, φινίρισμα, παιδαγωγική χρήση μουσικού οργάνου
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 1204
Αρ. Προβολών : 7788
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
