Ιχθυολογία

Περσεφόνη Μεγαλοφώνου, Παναγιώτης Παφίλης

Περιγραφή

Το μάθημα της Ιχθυολογίας εισάγει τους φοιτητές στις έννοιες της Γενικής Μορφολογίας των Ιχθύων και της Συστηματικής τους, της Βιολογίας Αναπαραγωγής, της Ανάπτυξης και της Διατροφής τους, καθώς και στην Οικολογία και Ηθολογία των Ιχθύων, τη μελέτη των Ιχθυοπληθυσμών και τέλος την Αλιεία και τη Διαχείριση Αποθεμάτων.

Το μάθημα είναι επιλεγόμενο και διδάσκεται στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Βιολογίας, στο Ζ' εξάμηνο, με προαπαιτούμενο γνωστικικό υπόβαθρο τα υποχρεωτικά μαθήματα της Ζωολογίας Ι και της Ζωολογίας ΙΙ.

Η διδασκαλία του μαθήματος βασίζεται σε διαλέξεις θεωρίας και σε εργαστηριακές ασκήσεις. Οι διαλέξεις της θεωρίας είναι διάρκειας δύο ωρών την εβδομάδα κα οι εργαστηριακές ασκήσεις είναι τρίωρες, με δύο ασκούμενα τμήματα φοιτητών την εβδομάδα. Επίσης, στα πλαίσια του μαθήματος πραγματοποιείται μια μονοήμερη άσκηση υπαίθρου στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου.

Οι φοιτητές αξιολογούνται στο μάθημα με γραπτές εξετάσεις σε θεωρία και εργαστήριο, με εργασίες που παραδίδονται μετά το τέλος κάθε εργαστηριακής άσκησης και με παρουσιάσεις σεμιναρίων.

Οι εργαστηριακές ασκήσεις συμμετέχουν κατά 50% στον τελικό βαθμό του μαθήματος.

Λέξεις - Κλειδιά: Ιχθυολογία, Συστηματική κατάταξη, Μορφολογία ιχθύων, Φυσιολογία ιχθύων, Αναπαραγωγή ιχθύων, Διατροφή ιχθύων, Αλιεία.

Λιγότερα

Οι φοιτητές αξιολογούνται στο μάθημα με γραπτές εξετάσεις σε θεωρία και εργαστήριο, με εργασίες που παραδίδοντ

Περισσότερα

Περίγραμμα

Περιεχόμενο μαθήματος

Περιεχόμενο Θεωρίας

Το φύλο των Χορδωτών (21 Ώρες): Εξωτερική και εσωτερική μορφολογία, αναπαραγωγή, ανάπτυξη, ειδικές προσαρμογές και Συστηματική των ομάδων: Γενικά περί Χορδωτών (2 Ώρες), Ουροχορδωτά – Κεφαλοχορδωτά (2 Ώρες), Ιχθύες (5 Ώρες), Αμφίβια (4 Ώρες), Ερπετά (2 Ώρες), Πτηνά (2 Ώρες), Θηλαστικά (4 Ώρες).

Λειτουργίες των Zώων (22 Ώρες): Στήριξη - Κίνηση (2 Ώρες), Ανοσία (2 Ώρες), Εσωτερικά υγρά, Αναπνοή (2 Ώρες), Ομοιόσταση (2 Ώρες), Νευρικός συντονισμός (2 Ώρες), Χημικός συντονισμός (2 Ώρες), Πέψη – Διατροφή (2 Ώρες), Συμπεριφορά ζώων (2 Ώρες), Βιόσφαιρα και κατανομή ζώων (2 Ώρες), Οικολογία των ζώων (2 Ώρες), Πανίδα της Ελλάδος (2 Ώρες).

Περιεχόμενο Εργαστηρίων

Χαιτόγναθα, Ουροχορδωτά & Κεφαλοχορδωτά (ανατομή) 2. Οστεϊχθύες (ανατομή) 3. Ιχθύες (Συστηματική) 4. Αμφίβια (ανατομή) 5. Αμφίβια - Ερπετά: Συστηματική 6. Πτηνά (ανατομή) 7. Θηλαστικά (ανατομή) 8. Πτηνά - Θηλαστικά: Συστηματική 9. Δομή αισθητηρίων οργάνων.

Σε κάθε εργαστήριο δίνονται στοιχεία Συστηματικής, χαρακτηριστικά εξωτερικής και εσωτερικής μορφολογίας (συστήματα: πεπτικό, κυκλοφορικό, γενετικό, κ.λπ.), στοιχεία του βιολογικού κύκλου, στοιχεία Οικολογίας και στοιχεία αναγνώρισης (Κλείδες). Επίσης παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι αντιπρόσωποι της κάθε ομάδας.

Μέθοδοι διδασκαλίας

Διδασκαλία με διαλέξεις, Εργαστήρια, Σεμινάρια, Eργασίες.

Προαπαιτούμενα

Προαπαιτούμενες γνώσεις των υποχρεωτικών μαθημάτων Ζωολογίας Ι και Ζωολογίας ΙΙ.

Διδάσκοντες

Π. Μεγαλοφώνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Ομάδα στόχος

Προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας και απόφοιτοι.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Τίτλος: Ιχθυολογία. Συγγραφέας: Χ. Νεοφύτου, Εκδοτικός Οίκος: University Studio Press Α.Ε., Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Θεσσαλονίκη, 1996 - ISBN: 978-960-12-0579-3, Κωδικός Δήλωσης Εύδοξος: 17347.

Τίτλος: Οικολογία & Ηθολογία Ιχθύων - Τόμος Α’, Συγγραφέας: Π. Μεγαλοφώνου, Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2008,Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες.

Τίτλος: Eργαστηριακός Οδηγός Ιχθυολογίας - Τόμος Β’, Συγγραφέας: Π. Μεγαλοφώνου, Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2009, Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες.

Οργάνωση μαθήματος

Διαλέξεις : Έντεκα (11) δίωρες διαλέξεις .

Εργαστηριακές ασκήσεις οκτώ (8), διάρκειας τριών (3) ωρών η κάθε μία και για 2 τμήματα την εβδομάδα.

Εκπαιδευτική εκδρομή στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου.

Ενότητες

Ενότητα 1η. Γενική Μορφολογία Ιχθύων - Συστηματική

Στην ενότητα αυτή περιγράφεται η εξωτερική μορφολογία των Ιχθύων, οι συστηματικοί χαρακτήρες και η ποικιλομορφία τους. Περιγράφεται επίσης η εσωτερική τους μορφολογία, η οργάνωση και οι εξελικτικές σχέσεις των διαφόρων συστημάτων που τους αποτελούν.

Λέξεις - Κλειδιά: Λέπια, βιοφωφορισμός, τοξίνες, χρωματοφόρα κύτταρα, μιμητισμός.

Ενότητα 2η. Αναπαραγωγή Ιχθύων

Κατά την εξέλιξη των ειδών, τα ψάρια ανάπτυξαν τεχνικές και διαδικασίες στο ζευγάρωμα και τη διαδικασία αναπαραγωγής τους. Στην ενότητα αυτή εξετάζεται η Βιολογία της Αναπαραγωγής: Αναπαραγωγή, φυλοκαθορισμός, γαμετογένεση, ερμαφροδιτισμός και λοιπά συναφή θέματα.

Λέξεις - Κλειδιά: Σπερματογένεση. ωογένεση, ερμαφροδιτισμός, παρθενογένεση, αναστροφή φύλου, ωοτοκία, ωοζωοτοκία, ζωοτοκία.

Ενότητα 3η. Οικολογία και Ηθολογία Ιχθύων

Ζωογεωγραφία των Ιχθύων. Παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή τους. Μορφολογικές προσαρμογές σε ακραία περιβάλλοντα. Αντιδράσεις σε εξωτερικά ερεθίσματα (τακτισμοί). Κολύμβηση. Επικοινωνία και αλληλεπιδράσεις. Συμβίωση. Θήρευση και Παρασιτισμός. Σχηματισμός αγέλης. Μεταναστεύσεις. Τεχνικές μαρκαρίσματος ιχθύων.

Λέξεις - Κλειδιά: Μετανάστευση, προσανατολισμός, κολύμβηση, μετακίνηση, πλευστότητα, τακτισμοί, οικολογική ταξινόμηση ιχθύων.

Ενότητα 4η. Ανάπτυξη Ιχθύων και Διατροφή

Ανάπτυξη Ιχθύων. Ηλικία και αυξηση. Εξισωση Von Bertalanfy. Διατροφή: είδη λείας, τρόποι ανεύρεσης τροφής, μηχανισμοί πρόσληψης της τροφής, τροφική συμπεριφορά και προσαρμογές.