Οι Ιδιωτισμοί στη Διδασκαλία της Γαλλικής ως Ξένης Γλώσσας και στη Μετάφραση
Αργυρώ Μουστάκη
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται το φαινόμενο της παγίωσης, φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες, με βάση τη θεωρία του Λεξικού-Γραμματικής που περιγράφει φυσικές γλώσσες με στόχο την αυτόματη επεξεργασία τους. ΄Εχουμε προσαρμόσει, στα πλαίσια του μαθήματος, το θεωρητικό αυτό μοντέλο στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση.
Εντοπίζονται οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την μετάφραση των ιδιωτισμών (ή παγιωμένων εκφράσεων) στα ελληνικά όπως και για τη διδασκαλία τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας, συγκεκριμένα, το εννοιολογικό περιεχόμενο μιας έκφρασης, η εικόνα/μεταφορά, οι συνυποδηλώσεις της, το επίπεδο λόγου, η συχνότητα χρήσης, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία και, τέλος, η ευρύτερη συγκειμενική της λειτουργία.
Επικεντρωνόμαστε στη συντακτική δομή των παγιωμένων εκφράσεων με σκοπό να αναδείξουμε τη μορφοσυντακτική ‘κανονικότητά’ τους.
Μαθαίνουμε στη συνέχεια να εντοπίζουμε ιδιωτισμούς σε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα όπως και να προτείνουμε ασκήσεις για τη διδασκαλία τους.
Στόχος του μαθήματος: Μικρές εργασίες των φοιτητριών/φοιτητών μας όπου θα γίνεται απεικόνιση ή επεξεργασία ιδιωτισμών μέσω :
- power point
- της συμπλήρωσης ενός ήδη υπάρχοντος δίγλωσσου ηλεκτρονικού λεξικού παγιωμένων εκφράσεων
- γραπτού κειμένου που επιλέγουν οι φοιτήτριες/φοιτητές.
Λέξεις κλειδιά: παγιωμένες ή ιδιωτισμικές εκφράσεις, παράμετροι, διδασκαλία, μετάφραση, σύνταξη
ΛιγότεραΣτο μάθημα αυτό εξετάζεται το φαινόμενο της παγίωσης, φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες, με βάση τη θεωρία του Λεξικού-Γραμματικής που περιγράφει φυσικές γλώσσες με στόχο την αυτόματη επεξεργασία τους. ΄Εχουμε προσαρμόσει, στα πλαίσια του μαθήματος, το θεωρητικό αυτό μοντέλο στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση.
Εντοπίζονται οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την μετάφραση των ιδιωτισμών (ή παγιωμένων εκφράσεων) στα ελληνικά όπως και για τη διδασκαλία τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας, συγκεκριμένα, το εννοιολογικό περιεχόμενο μιας έκφρασης, η εικόνα/μεταφορά, οι συνυποδηλώσεις της, το επίπεδο λόγου, η συχνότητα χρήσης, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία και, τέλος, η ευρύτερη συγκειμενική της λειτουργία.
Επικεντρωνόμαστε στη συντακτική δομή των παγιωμένων εκφράσεων με σκοπό να αναδείξουμε τη μορφοσυντακτική ‘κανονικότητά’ τους.
Μαθαίνουμε στη συνέχεια να εντοπίζουμε ιδιωτισμούς σε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα όπως και να προτείν
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται το φαινόμενο της παγίωσης, φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες, με βάση τη θεωρία του Λεξικού-Γραμματικής που περιγράφει φυσικές γλώσσες με στόχο την αυτόματη επεξεργασία τους. ΄Εχουμε προσαρμόσει, στα πλαίσια του μαθήματος, το θεωρητικό αυτό μοντέλο στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση.
Εντοπίζονται οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την μετάφραση των ιδιωτισμών (ή παγιωμένων εκφράσεων) στα ελληνικά όπως και για τη διδασκαλία τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας, συγκεκριμένα, το εννοιολογικό περιεχόμενο μιας έκφρασης, η εικόνα/μεταφορά, οι συνυποδηλώσεις της, το επίπεδο λόγου, η συχνότητα χρήσης, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία και, τέλος, η ευρύτερη συγκειμενική της λειτουργία.
Επικεντρωνόμαστε στη συντακτική δομή των παγιωμένων εκφράσεων με σκοπό να αναδείξουμε τη μορφοσυντακτική ‘κανονικότητά’ τους.
Μαθαίνουμε στη συνέχεια να εντοπίζουμε ιδιωτισμούς σε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα όπως και να προτείν
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται το φαινόμενο της παγίωσης, φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες, με βάση τη θεωρία του Λεξικού-Γραμματικής που περιγράφει φυσικές γλώσσες με στόχο την αυτόματη επεξεργασία τους. ΄Εχουμε προσαρμόσει, στα πλαίσια του μαθήματος, το θεωρητικό αυτό μοντέλο στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση.
Εντοπίζονται οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την μετάφραση των ιδιωτισμών (ή παγιωμένων εκφράσεων) στα ελληνικά όπως και για τη διδασκαλία τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας, συγκεκριμένα, το εννοιολογικό περιεχόμενο μιας έκφρασης, η εικόνα/μεταφορά, οι συνυποδηλώσεις της, το επίπεδο λόγου, η συχνότητα χρήσης, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία και, τέλος, η ευρύτερη συγκειμενική της λειτουργία.
Επικεντρωνόμαστε στη συντακτική δομή των παγιωμένων εκφράσεων με σκοπό να αναδείξουμε τη μορφοσυντακτική ‘κανονικότητά’ τους.
Μαθαίνουμε στη συνέχεια να εντοπίζουμε ιδιωτισμούς σε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα όπως και να προτείνουμε ασκήσεις για τη διδασκαλία τους.
Στόχος του μαθήματος: Μικρές εργασίες των φοιτητριών/φοιτητών μας όπου θα γίνεται απεικόνιση ή επεξεργασία ιδιωτισμών μέσω:
- power point
- της συμπλήρωσης ενός ήδη υπάρχοντος δίγλωσσου ηλεκτρονικού λεξικού παγιωμένων εκφράσεων
- γραπτού κειμένου που επιλέγουν οι φοιτήτριες/φοιτητές.
Μαθησιακοί στόχοι
Η κατανόηση των παγιωμένων εκφράσεων στη γαλλική γλώσσα, η απόδοσή τους σε οποιαδήποτε γλώσσα (εδώ ενδεικτικά στην ελληνική), η διδασκαλία τους στην ξενόγλωσση τάξη.
Βιβλιογραφία
Άρθρα/Μεταπτυχιακές εργασίες
-
GONZÁLEZ-REY, I. 2010. La phraséodidactique en action : les expressions figées comme objet d’enseignement, In La Clé des Langues, Lyon : ENS.
Disponible sur http://cle.ens-lyon.fr/espagnol/la-phraseodidactique-en-action-les-expressions-figees-comme-objet-d-enseignement-92012.kjsp
-
GRECIANO, G. 1983. Signification et dénotation en allemand: la sémantique des expressions idiomatiques. Metz: Centre d’Analyse Syntaxique / Faculté des Lettres et Sciences Humaines.
-
GROSS G. 1996. Les expressions figées en français. Noms composés et autres locutions, Paris : Ophrys.
-
GROSS, M. 1982. Une classification des phrases figées du français, Revue québécoise de linguistique, vol. 11, n° 2, 1982, p. 151-185. Texte intégral, disponible sur : URI: http://id.erudit.org/iderudit/602492ar
-
GROSS M. 1988a, Les limites de la phrase figée. In Langages 90 : 7-22.
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/lgge_0458-726x_1988_num_23_90_1988
-
GROSSMANN, F. & A. TUTIN 2005 : Joie profonde, affreuse tristesse, parfait bonheur. Sur la prédicativité des adjectifs intensifiant certains noms d’émotion, Cahiers de lexicologie, 86/1, pp. 1-18.
-
HAUSSMANN F.-J. 1997. Tout est idiomatique dans les langues. In Martins-Baltar M. (éd.), La locution entre langue et usages, 3 volumes, (Paris) : Fontenay-St-Cloud, pp. 277-290.
-
LAMIROY B. 2008a. Les expressions figées : à la recherche d’une définition.
Disponible sur : http://74.125.155.132/scholar?q=cache:ACE3PY_tSF8J:scholar.google.com/&hl=el&as_sdt=2000
-
LAMIROY, B. et al 2010. Les expressions verbales figées de la francophonie. Les variétés de Belgique, de France, du Québec et de Suisse, Paris : Orphys.
-
MOUSTAKI, A. 1995. Les expressions figées ΕΙΜΑΙ/ÊΤΡΕ Prép C W en grec moderne, Thèse de doctorat, Université Paris 8 (publié).
-
PAPAIOANNOU M. 2014. Les expressions figées françaises contenant des parties et organes du corps humain et leur équivalentes en grec et espagnol. Αthènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle (non publié).
-
ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ P. 2012. Les expressions figées en classe de langue, Étude contrastive français-grec moderne, Athènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle (non publié).
-
SVENSSON, M. H. 2004. Critères de figement, l'identification des expressions figées en français contemporain, Thèse de Doctorat, Umea Universitet, 2004 (publié).
-
TSOMPANOGLOU A. 2013. Étude contrastive de la symbolisation des couleurs dans les expressions figées de la langue anglaise, française et grecque. Applications didactiques, Athènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle(non publié).
-
WIERZBICKA A. 2006. Les universaux empiriques du langage : tremplin pour l'étude d'autres universaux humains et outil dans l'exploration de différences transculturelles, Linx, Nanterre : Université Paris 10, 54.
Disponible sur http://linx.revues.org/517
-
ΧΙΩΤΗ Α. 2010. Οι παγιωμένες εκφράσεις της νέας ελληνικής: ιστορική διάσταση, ταξινόμηση και στερεοτυπικότητα, Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διαθέσιμο στο: http://invenio.lib.auth.gr/record/122618/files/CHIOTI.pdf?version=1
Πηγές στο διαδίκτυο
-
Chaque langue a son registre d'images, qui sont propres à son génie, à sa culture, à la façon de voir les choses. Sur le site de TV5 on peut visionner un discours sur les expressions figées mais aussi des expressions françaises de l’expression française-monde:
http://www.tv5.org/TV5Site/publication/galerie-327-16-Entretien_avec_Bernard_Cerquiglini_7_35.htm
http://www.tv5.org/TV5Site/jeunesse/quiz-1948-5-les-expressions-imagees-francaises-d-archibald.htm
-
Un site qui, depuis 2005 jusqu’à aujourd’hui, collecte des expressions figées et des noms composés et propose pour chaque expression, sa signification, son origine, un exemple et des expressions équivalentes dans d’autres langues :
http://www.expressio.fr/
-
Un répertoire trilingue (français, anglais, espagnol) de 1275 expressions à sens équivalent, classées par catégorie et par mots-clés (très intéressant) :
http://www.ccdmd.qc.ca/ri/expressions/
-
Quelques EF impliquant des animaux :
http://www.legrenierdebibiane.com/participez/Expressions/animaux.html
-
Des dessins et significations de certaines expressions imagées, classées par niveau et présentées sous forme d’exercices, sur le site pédagogique :
http://www.bonjourdefrance.com/index/indexexpresidiom.htm
-
Site grec de professeurs de français contenant des expressions :
http://www.bonjourdumonde.com/blog/grece/9/vocabulaire/les-expressions-idiomatiques-ou-imagees
-
Site d’actualité française avec des expressions, leur signification et leur origine :
http://www.linternaute.com/expression/langue-francaise/471/se-tourner-les-pouces/
-
Des expressions imagées assorties de leur signification et d’un exemple. Ce site a constitué une des sources principales d'élaboration de notre dictionnaire d’EF :
http://parolesfr.kiev.ua/idiomsfr.php?page=7 reprise du site http://www.geneva-french-lessons.com/gallicismes1.html (n’existant plus sur le net)
-
Expressions classées thématiquement ; elles peuvent être choisies par leur origine ou leur signification :
http://www.les-expressions.com/index.html Liste bilingue français-anglais avec des expressions avec comme : https://quizlet.com/10530155/expressions-idiomatiques-avec-comme-flash-cards/
-
Expressions françaises avec des prénoms :
http://www.quizz.biz/quizz-443323.html?rand=5Vs3vcEl
-
Expressions imagées et colorées :
http://www.quizz.biz/quizz-655567.html
-
Tests auto-correctifs sur des expressions imagées du français :
http://www.francaisfacile.com/exercices/exercice-francais-1/exercice-francais-624.php
-
Dictionnaire des expressions idiomatiques français-portugais (du Brésil) de Claudia Maria Xatara, intéressant pour le corpus sélectionné pouvant être visionné et pour sa classification sémantique. Peut alimenter des travaux sur des expressions figées :
http://www.cnrtl.fr/dictionnaires/expressions_idiomatiques/index.php
Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος
-
REY, A., & CHANTREAU, S. 1989. Dictionnaire des expressions et locutions (Nouv. éd. rev. et augm.). Paris: Robert.
Environ 10 000 expressions, dont beaucoup accompagnées de leur origine et souvent de citations de la littérature française les employant. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ-ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ Ά. & Α. ΕΥΘΥΜΙΟΥ 2006, Οι στερεότυπες εκφράσεις της Νέας ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, Πατάκης, Αθήνα (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας, 8ος όροφος).
-
GALISSON R. 1984b. Dictionnaire de compréhension et de production des expressions imagées. Paris: CLE International. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
GROSS G. 1996. Les expressions figées en français, Paris : Ophrys (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
ΝΕΝΟΠΟΥΛΟΥ-ΔΡΟΣΟΥ Τ. 2001. Περί ισοδυναμίας στη μετάφραση, University Studio Press (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
XΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ Ι. 1987. Λεξικό γαλλικών ιδιωματικών εκφράσεων / Dictionnaire des gallicismes, Αθήνα : Πατάκης. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
BΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ Θ. 1998. Aντιλεξικόν ή Ονομαστικόν της νεοελληνικής γλώσσης (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας, 8ος όροφος).
Άρθρα
-
ΔΙΑΚΟΓΙΩΡΓΗ Κ. & Α. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ 2002. Οι στερεότυπες προτάσεις και η επεξεργασία τους από παιδιά σχολικής ηλικίας. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα, Πρακτικά της 22ης ετήσιας συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., 27-29 Απριλίου 2001. Θεσσαλονίκη, σελ.180-191. (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας 8ος όροφος).
Διδακτική προσέγγιση των ιδιωτισμών που αφορά στην κατάκτηση των ιδιωτισμών στη μητρική γλώσσα από παιδιά δημοτικού.
-
GROSS M. 1982. Une classification des phrases figées du français, Revue québécoise de linguistique, vol. 11, n° 2, 1982, p. 151-185. Texte intégral.
Disponible sur : URI: http://id.erudit.org/iderudit/602492ar
Από τα πρώτα και σημαντικότερα άρθρα για τους ιδιωτισμούς. Συντακτική προσέγγιση. (στο διαδίκτυο και στη βιβλιοθήκη του τμήματος)
-
GROSS M. 1988. Les limites de la phrase figée, Langages, vol. 23, Issue 90, pp. 7-22. Texte intégral
Disponible sur : http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/lgge_0458-726x_1988_num_23_90_1988
Από τα πρώτα και σημαντικότερα άρθρα για τους ιδιωτισμούς. Συντακτική προσέγγιση.
-
MATHIEU-COLAS Μ. Essai de typologie des noms composés français, Cahiers de lexicologie, 69 (1996) pp.71-125. Texte intégral disponible sur : http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/43/38/41/PDF/Typologie_des_noms_composes.pdf
Τυπολογία σύνθετων λέξεων.
-
ΗAUSSMANN F.-J. 1997. Tout est idiomatique dans les langues. In Martins-Baltar M. (éd.), La locution entre langue et usages, 3 volumes, Paris : Fontenay-St-Cloud, pp. 277-290.
Κλασικό βιβλίο αναφοράς για τους ιδιωτισμούς για περαιτέρω εμβάθυνση στο θέμα αυτό.
-
LAMIROY B. 2008a. Les expressions figées : à la recherche d’une définition.
http://74.125.155.132/scholar?q=cache:ACE3PY_tSF8J:scholar.google.com/&hl=el&as_sdt=2000
'Αρθρο που ορίζει τι είναι οι παγιωμένες εκφράσεις και σχολιάζει το βαθμό παγίωσης.
-
MΟUSTAKI A. 2010, Les expressions figées pour enseigner le FLE et pour traduire. Une expérience en classe de langue. In Takuya N., Laporte E., Dister A., Fairon C. (éds), Mélanges en hommage à Christian Leclère, Les tables-La grammaire du français par le menu, Les Cahiers du Cantal 6, UCL, Presses universitaires de Louvain.
Προσωπική εμπειρία από τη διδασκαλία των ιδιωτισμών στο μάθημα 1025. Οι ιδιωτισμοί διδάσκονται εδώ μέσα από λογοτεχνικό κείμενο.
-
NUNBERG G., I. SAG, TH. WASOW. 1994. Idioms. Language, vol. 70, no 3, pp. 491-
Disponible sur : http://lingo.stanford.edu/sag/papers/idioms.pdf
Σημασιολογική προσέγγιση των ιδιωτισμών. Ένα από τα βασικότερα άρθρα για το φαινόμενο της παγίωσης.
-
ΠΑΝΤΑΖΑΡΑ M., ΜΟΥΣΤΑΚΗ Α. ET M.-X. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ 2011. Οι ιδιωτισμοί στη λογοτεχνία: διδακτική προσέγγιση της μεταφραστικής πράξης, 3η Συνάντηση ελληνόφωνων μεταφρασεολόγων, ΑΠΘ, 12-14 Μαΐου 2011 Θεσσαλονίκη. (σε ηλεκτρονική έκδοση στο http://ejournals.lib.auth.gr/)
Συλλογικό άρθρο για τη διδασκαλία των ιδιωτισμών με βάση λογοτεχνικό κείμενο.
-
ΤΣΟΛΑΚΗ, Σ. 1998. Προτάσεις με επιβοηθητικά ρήματα. Το επιβοηθητικό ρήμα δίνω: μια πρώτη προσέγγιση. Μελέτες για την Ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 18ης ετήσιας συνάντησης του τομέα γλωσσολογίας της φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2-4 Μαΐου 1997. Θεσσαλονίκη, σελ. 473-486.
Ο ορισμός του επιβοηθητικού ρήματος (όπως το έχω, το κάνω, το είμαι).
-
DETRY F. 2008. Pourquoi les murs auraient-ils des oreilles ? : Vers un apprentissage par l’image des expressions idiomatiques en langue étrangère, Synergies Espagne n° 1, pp. 205-218. Disponible sur: http://gerflint.fr/Base/Espagne1/detry.pdf
Σημασιολογική προσέγγιση των παγιωμένων εκφράσεων.
Ομάδα στόχος
Οι φοιτητές/απόφοιτοι του τμήματος ‘Γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας’.
Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή ‘Παγίωση στη γλώσσα’.
Προαπαιτούμενα
Το μάθημα προτείνεται στους φοιτητές που έχουν ήδη παρακολουθήσει το μάθημα της Σύνταξης όπως και το μάθημα της Μορφολογίας. Παρόλ' αυτά τα μαθήματα αυτά δεν είναι προαπαιτούμενα.
Το επίπεδο γνώσης της γαλλικής πρέπει να είναι τουλάχιστον επιπέδου Β2.
Διδάσκοντες
Αργυρώ Μουστάκη
H Aργυρώ Μουστάκη είναι επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Παν/μιου Αθηνών. Το μεταπτυχιακό της στη Γλωσσολογία καθώς και η διδακτορική της διατριβή αφορά στους ιδιωτισμούς και έχει τίτλο Les expressions figées είμαι / être Prép C W en grec moderne (Πανεπιστήμιο Paris 8).
Διδάσκει μαθήματα γαλλικής γλώσσας (γραμματική, λεξιλόγιο, σύντμηση και σύνθεση κειμένων) και γλωσσολογίας (σύνταξη και μορφολογία της γαλλικής), το μάθημα επιλογής Οι ιδιωτισμοί στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση και το μεταπτυχιακό μάθημα Η έννοια της αλληλοκατανόησης στη διδασκαλία της πολυγλωσσίας. Έχει 23 δημοσιεύσεις και μια μονογραφία στο θεωρητικό πλαίσιο της Αλληλοκατανόησης. Έχει συμμετάσχει σε δύο ευρωπαϊκά προγράμματα.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Ά.-Α. Ευθυμίου 2006. Οι στερεότυπες εκφράσεις της Νέας ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, Πατάκης, Αθήνα.
- GONZALEZ-REY I. 2007a. La didactique du français idiomatique, Intercommunication et E.M.E, Louvain-la-Neuve.
- GONZALEZ-REY I. (dir.) 2007b. Les expressions figées en didactique des langues étrangères, Intercommunication et E.M.E, Louvain-la-Neuve.
- GUIRAUD, P. 1973. Les locutions françaises. Paris: Presses Universitaires de France.
- GALISSON, R. 1984a. Les mots mode d’emploi. Les expressions imagées. Paris: CLE International.
- GALISSON R. 1984b. Les expressions imagées, col. Pratique des langues étrangères. Les mots mode d’emploi, Clé international.
Σημειώματα Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Για το υλικό του παρόντος μαθήματος ισχύουν τα ακόλουθα σημειώματα.
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου
Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0.
Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις:
- Έκδοση διαθέσιμη εδώ.
Σημείωμα Αναφοράς
Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Αργυρώ Μουστάκη 2015. Αργυρώ Μουστάκη. Οι Ιδιωτισμοί στη Διδασκαλία της Γαλλικής ως Ξένης Γλώσσας και στη Μετάφραση. Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/FRL4.
Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων».
[1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση:
- που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο
- που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο
- που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο
Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Διατήρηση Σημειωμάτων
- Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:
- το Σημείωμα Αναφοράς
- το Σημείωμα Αδειοδότησης
- τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων
- το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει)
μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται το φαινόμενο της παγίωσης, φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες, με βάση τη θεωρία του Λεξικού-Γραμματικής που περιγράφει φυσικές γλώσσες με στόχο την αυτόματη επεξεργασία τους. ΄Εχουμε προσαρμόσει, στα πλαίσια του μαθήματος, το θεωρητικό αυτό μοντέλο στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση.
Εντοπίζονται οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την μετάφραση των ιδιωτισμών (ή παγιωμένων εκφράσεων) στα ελληνικά όπως και για τη διδασκαλία τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας, συγκεκριμένα, το εννοιολογικό περιεχόμενο μιας έκφρασης, η εικόνα/μεταφορά, οι συνυποδηλώσεις της, το επίπεδο λόγου, η συχνότητα χρήσης, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία και, τέλος, η ευρύτερη συγκειμενική της λειτουργία.
Επικεντρωνόμαστε στη συντακτική δομή των παγιωμένων εκφράσεων με σκοπό να αναδείξουμε τη μορφοσυντακτική ‘κανονικότητά’ τους.
Μαθαίνουμε στη συνέχεια να εντοπίζουμε ιδιωτισμούς σε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα όπως και να προτείνουμε ασκήσεις για τη διδασκαλία τους.
Στόχος του μαθήματος: Μικρές εργασίες των φοιτητριών/φοιτητών μας όπου θα γίνεται απεικόνιση ή επεξεργασία ιδιωτισμών μέσω:
- power point
- της συμπλήρωσης ενός ήδη υπάρχοντος δίγλωσσου ηλεκτρονικού λεξικού παγιωμένων εκφράσεων
- γραπτού κειμένου που επιλέγουν οι φοιτήτριες/φοιτητές.
Η κατανόηση των παγιωμένων εκφράσεων στη γαλλική γλώσσα, η απόδοσή τους σε οποιαδήποτε γλώσσα (εδώ ενδεικτικά στην ελληνική), η διδασκαλία τους στην ξενόγλωσση τάξη.
Άρθρα/Μεταπτυχιακές εργασίες
-
GONZÁLEZ-REY, I. 2010. La phraséodidactique en action : les expressions figées comme objet d’enseignement, In La Clé des Langues, Lyon : ENS.
Disponible sur http://cle.ens-lyon.fr/espagnol/la-phraseodidactique-en-action-les-expressions-figees-comme-objet-d-enseignement-92012.kjsp -
GRECIANO, G. 1983. Signification et dénotation en allemand: la sémantique des expressions idiomatiques. Metz: Centre d’Analyse Syntaxique / Faculté des Lettres et Sciences Humaines.
-
GROSS G. 1996. Les expressions figées en français. Noms composés et autres locutions, Paris : Ophrys.
-
GROSS, M. 1982. Une classification des phrases figées du français, Revue québécoise de linguistique, vol. 11, n° 2, 1982, p. 151-185. Texte intégral, disponible sur : URI: http://id.erudit.org/iderudit/602492ar
-
GROSS M. 1988a, Les limites de la phrase figée. In Langages 90 : 7-22.
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/lgge_0458-726x_1988_num_23_90_1988 -
GROSSMANN, F. & A. TUTIN 2005 : Joie profonde, affreuse tristesse, parfait bonheur. Sur la prédicativité des adjectifs intensifiant certains noms d’émotion, Cahiers de lexicologie, 86/1, pp. 1-18.
-
HAUSSMANN F.-J. 1997. Tout est idiomatique dans les langues. In Martins-Baltar M. (éd.), La locution entre langue et usages, 3 volumes, (Paris) : Fontenay-St-Cloud, pp. 277-290.
-
LAMIROY B. 2008a. Les expressions figées : à la recherche d’une définition.
Disponible sur : http://74.125.155.132/scholar?q=cache:ACE3PY_tSF8J:scholar.google.com/&hl=el&as_sdt=2000 -
LAMIROY, B. et al 2010. Les expressions verbales figées de la francophonie. Les variétés de Belgique, de France, du Québec et de Suisse, Paris : Orphys.
-
MOUSTAKI, A. 1995. Les expressions figées ΕΙΜΑΙ/ÊΤΡΕ Prép C W en grec moderne, Thèse de doctorat, Université Paris 8 (publié).
-
PAPAIOANNOU M. 2014. Les expressions figées françaises contenant des parties et organes du corps humain et leur équivalentes en grec et espagnol. Αthènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle (non publié).
-
ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ P. 2012. Les expressions figées en classe de langue, Étude contrastive français-grec moderne, Athènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle (non publié).
-
SVENSSON, M. H. 2004. Critères de figement, l'identification des expressions figées en français contemporain, Thèse de Doctorat, Umea Universitet, 2004 (publié).
-
TSOMPANOGLOU A. 2013. Étude contrastive de la symbolisation des couleurs dans les expressions figées de la langue anglaise, française et grecque. Applications didactiques, Athènes, Master 2 franco-hellénique, Enseignants de langue en Europe : formation à la diversité linguistique et culturelle(non publié).
-
WIERZBICKA A. 2006. Les universaux empiriques du langage : tremplin pour l'étude d'autres universaux humains et outil dans l'exploration de différences transculturelles, Linx, Nanterre : Université Paris 10, 54.
Disponible sur http://linx.revues.org/517 -
ΧΙΩΤΗ Α. 2010. Οι παγιωμένες εκφράσεις της νέας ελληνικής: ιστορική διάσταση, ταξινόμηση και στερεοτυπικότητα, Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διαθέσιμο στο: http://invenio.lib.auth.gr/record/122618/files/CHIOTI.pdf?version=1
Πηγές στο διαδίκτυο
-
Chaque langue a son registre d'images, qui sont propres à son génie, à sa culture, à la façon de voir les choses. Sur le site de TV5 on peut visionner un discours sur les expressions figées mais aussi des expressions françaises de l’expression française-monde:
http://www.tv5.org/TV5Site/publication/galerie-327-16-Entretien_avec_Bernard_Cerquiglini_7_35.htm
http://www.tv5.org/TV5Site/jeunesse/quiz-1948-5-les-expressions-imagees-francaises-d-archibald.htm -
Un site qui, depuis 2005 jusqu’à aujourd’hui, collecte des expressions figées et des noms composés et propose pour chaque expression, sa signification, son origine, un exemple et des expressions équivalentes dans d’autres langues :
http://www.expressio.fr/ -
Un répertoire trilingue (français, anglais, espagnol) de 1275 expressions à sens équivalent, classées par catégorie et par mots-clés (très intéressant) :
http://www.ccdmd.qc.ca/ri/expressions/ -
Quelques EF impliquant des animaux :
http://www.legrenierdebibiane.com/participez/Expressions/animaux.html -
Des dessins et significations de certaines expressions imagées, classées par niveau et présentées sous forme d’exercices, sur le site pédagogique :
http://www.bonjourdefrance.com/index/indexexpresidiom.htm -
Site grec de professeurs de français contenant des expressions :
http://www.bonjourdumonde.com/blog/grece/9/vocabulaire/les-expressions-idiomatiques-ou-imagees -
Site d’actualité française avec des expressions, leur signification et leur origine :
http://www.linternaute.com/expression/langue-francaise/471/se-tourner-les-pouces/ -
Des expressions imagées assorties de leur signification et d’un exemple. Ce site a constitué une des sources principales d'élaboration de notre dictionnaire d’EF :
http://parolesfr.kiev.ua/idiomsfr.php?page=7 reprise du site http://www.geneva-french-lessons.com/gallicismes1.html (n’existant plus sur le net) -
Expressions classées thématiquement ; elles peuvent être choisies par leur origine ou leur signification :
http://www.les-expressions.com/index.html Liste bilingue français-anglais avec des expressions avec comme : https://quizlet.com/10530155/expressions-idiomatiques-avec-comme-flash-cards/ -
Expressions françaises avec des prénoms :
http://www.quizz.biz/quizz-443323.html?rand=5Vs3vcEl -
Expressions imagées et colorées :
http://www.quizz.biz/quizz-655567.html -
Tests auto-correctifs sur des expressions imagées du français :
http://www.francaisfacile.com/exercices/exercice-francais-1/exercice-francais-624.php -
Dictionnaire des expressions idiomatiques français-portugais (du Brésil) de Claudia Maria Xatara, intéressant pour le corpus sélectionné pouvant être visionné et pour sa classification sémantique. Peut alimenter des travaux sur des expressions figées :
http://www.cnrtl.fr/dictionnaires/expressions_idiomatiques/index.php
Πηγές στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος
-
REY, A., & CHANTREAU, S. 1989. Dictionnaire des expressions et locutions (Nouv. éd. rev. et augm.). Paris: Robert.
Environ 10 000 expressions, dont beaucoup accompagnées de leur origine et souvent de citations de la littérature française les employant. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος). -
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ-ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ Ά. & Α. ΕΥΘΥΜΙΟΥ 2006, Οι στερεότυπες εκφράσεις της Νέας ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, Πατάκης, Αθήνα (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας, 8ος όροφος).
-
GALISSON R. 1984b. Dictionnaire de compréhension et de production des expressions imagées. Paris: CLE International. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
GROSS G. 1996. Les expressions figées en français, Paris : Ophrys (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
ΝΕΝΟΠΟΥΛΟΥ-ΔΡΟΣΟΥ Τ. 2001. Περί ισοδυναμίας στη μετάφραση, University Studio Press (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
XΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ Ι. 1987. Λεξικό γαλλικών ιδιωματικών εκφράσεων / Dictionnaire des gallicismes, Αθήνα : Πατάκης. (στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού τμήματος, 9ος όροφος).
-
BΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ Θ. 1998. Aντιλεξικόν ή Ονομαστικόν της νεοελληνικής γλώσσης (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας, 8ος όροφος).
Άρθρα
-
ΔΙΑΚΟΓΙΩΡΓΗ Κ. & Α. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ 2002. Οι στερεότυπες προτάσεις και η επεξεργασία τους από παιδιά σχολικής ηλικίας. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα, Πρακτικά της 22ης ετήσιας συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., 27-29 Απριλίου 2001. Θεσσαλονίκη, σελ.180-191. (στο σπουδαστήριο Γλωσσολογίας 8ος όροφος).
Διδακτική προσέγγιση των ιδιωτισμών που αφορά στην κατάκτηση των ιδιωτισμών στη μητρική γλώσσα από παιδιά δημοτικού. -
GROSS M. 1982. Une classification des phrases figées du français, Revue québécoise de linguistique, vol. 11, n° 2, 1982, p. 151-185. Texte intégral.
Disponible sur : URI: http://id.erudit.org/iderudit/602492ar
Από τα πρώτα και σημαντικότερα άρθρα για τους ιδιωτισμούς. Συντακτική προσέγγιση. (στο διαδίκτυο και στη βιβλιοθήκη του τμήματος) -
GROSS M. 1988. Les limites de la phrase figée, Langages, vol. 23, Issue 90, pp. 7-22. Texte intégral
Disponible sur : http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/lgge_0458-726x_1988_num_23_90_1988
Από τα πρώτα και σημαντικότερα άρθρα για τους ιδιωτισμούς. Συντακτική προσέγγιση. -
MATHIEU-COLAS Μ. Essai de typologie des noms composés français, Cahiers de lexicologie, 69 (1996) pp.71-125. Texte intégral disponible sur : http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/43/38/41/PDF/Typologie_des_noms_composes.pdf
Τυπολογία σύνθετων λέξεων. -
ΗAUSSMANN F.-J. 1997. Tout est idiomatique dans les langues. In Martins-Baltar M. (éd.), La locution entre langue et usages, 3 volumes, Paris : Fontenay-St-Cloud, pp. 277-290.
Κλασικό βιβλίο αναφοράς για τους ιδιωτισμούς για περαιτέρω εμβάθυνση στο θέμα αυτό. -
LAMIROY B. 2008a. Les expressions figées : à la recherche d’une définition.
http://74.125.155.132/scholar?q=cache:ACE3PY_tSF8J:scholar.google.com/&hl=el&as_sdt=2000
'Αρθρο που ορίζει τι είναι οι παγιωμένες εκφράσεις και σχολιάζει το βαθμό παγίωσης. -
MΟUSTAKI A. 2010, Les expressions figées pour enseigner le FLE et pour traduire. Une expérience en classe de langue. In Takuya N., Laporte E., Dister A., Fairon C. (éds), Mélanges en hommage à Christian Leclère, Les tables-La grammaire du français par le menu, Les Cahiers du Cantal 6, UCL, Presses universitaires de Louvain.
Προσωπική εμπειρία από τη διδασκαλία των ιδιωτισμών στο μάθημα 1025. Οι ιδιωτισμοί διδάσκονται εδώ μέσα από λογοτεχνικό κείμενο. -
NUNBERG G., I. SAG, TH. WASOW. 1994. Idioms. Language, vol. 70, no 3, pp. 491-
Disponible sur : http://lingo.stanford.edu/sag/papers/idioms.pdf
Σημασιολογική προσέγγιση των ιδιωτισμών. Ένα από τα βασικότερα άρθρα για το φαινόμενο της παγίωσης. -
ΠΑΝΤΑΖΑΡΑ M., ΜΟΥΣΤΑΚΗ Α. ET M.-X. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ 2011. Οι ιδιωτισμοί στη λογοτεχνία: διδακτική προσέγγιση της μεταφραστικής πράξης, 3η Συνάντηση ελληνόφωνων μεταφρασεολόγων, ΑΠΘ, 12-14 Μαΐου 2011 Θεσσαλονίκη. (σε ηλεκτρονική έκδοση στο http://ejournals.lib.auth.gr/)
Συλλογικό άρθρο για τη διδασκαλία των ιδιωτισμών με βάση λογοτεχνικό κείμενο. -
ΤΣΟΛΑΚΗ, Σ. 1998. Προτάσεις με επιβοηθητικά ρήματα. Το επιβοηθητικό ρήμα δίνω: μια πρώτη προσέγγιση. Μελέτες για την Ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 18ης ετήσιας συνάντησης του τομέα γλωσσολογίας της φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2-4 Μαΐου 1997. Θεσσαλονίκη, σελ. 473-486.
Ο ορισμός του επιβοηθητικού ρήματος (όπως το έχω, το κάνω, το είμαι). -
DETRY F. 2008. Pourquoi les murs auraient-ils des oreilles ? : Vers un apprentissage par l’image des expressions idiomatiques en langue étrangère, Synergies Espagne n° 1, pp. 205-218. Disponible sur: http://gerflint.fr/Base/Espagne1/detry.pdf
Σημασιολογική προσέγγιση των παγιωμένων εκφράσεων.
Οι φοιτητές/απόφοιτοι του τμήματος ‘Γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας’.
Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή ‘Παγίωση στη γλώσσα’.
Το μάθημα προτείνεται στους φοιτητές που έχουν ήδη παρακολουθήσει το μάθημα της Σύνταξης όπως και το μάθημα της Μορφολογίας. Παρόλ' αυτά τα μαθήματα αυτά δεν είναι προαπαιτούμενα.
Το επίπεδο γνώσης της γαλλικής πρέπει να είναι τουλάχιστον επιπέδου Β2.
Αργυρώ Μουστάκη
H Aργυρώ Μουστάκη είναι επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Παν/μιου Αθηνών. Το μεταπτυχιακό της στη Γλωσσολογία καθώς και η διδακτορική της διατριβή αφορά στους ιδιωτισμούς και έχει τίτλο Les expressions figées είμαι / être Prép C W en grec moderne (Πανεπιστήμιο Paris 8).
Διδάσκει μαθήματα γαλλικής γλώσσας (γραμματική, λεξιλόγιο, σύντμηση και σύνθεση κειμένων) και γλωσσολογίας (σύνταξη και μορφολογία της γαλλικής), το μάθημα επιλογής Οι ιδιωτισμοί στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας και στη μετάφραση και το μεταπτυχιακό μάθημα Η έννοια της αλληλοκατανόησης στη διδασκαλία της πολυγλωσσίας. Έχει 23 δημοσιεύσεις και μια μονογραφία στο θεωρητικό πλαίσιο της Αλληλοκατανόησης. Έχει συμμετάσχει σε δύο ευρωπαϊκά προγράμματα.
- Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Ά.-Α. Ευθυμίου 2006. Οι στερεότυπες εκφράσεις της Νέας ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, Πατάκης, Αθήνα.
- GONZALEZ-REY I. 2007a. La didactique du français idiomatique, Intercommunication et E.M.E, Louvain-la-Neuve.
- GONZALEZ-REY I. (dir.) 2007b. Les expressions figées en didactique des langues étrangères, Intercommunication et E.M.E, Louvain-la-Neuve.
- GUIRAUD, P. 1973. Les locutions françaises. Paris: Presses Universitaires de France.
- GALISSON, R. 1984a. Les mots mode d’emploi. Les expressions imagées. Paris: CLE International.
- GALISSON R. 1984b. Les expressions imagées, col. Pratique des langues étrangères. Les mots mode d’emploi, Clé international.
Για το υλικό του παρόντος μαθήματος ισχύουν τα ακόλουθα σημειώματα.
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου
Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0.
Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις:
- Έκδοση διαθέσιμη εδώ.
Σημείωμα Αναφοράς
Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Αργυρώ Μουστάκη 2015. Αργυρώ Μουστάκη. Οι Ιδιωτισμοί στη Διδασκαλία της Γαλλικής ως Ξένης Γλώσσας και στη Μετάφραση. Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/FRL4.
Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων».
[1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση:
- που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο
- που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο
- που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο
Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Διατήρηση Σημειωμάτων
- Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:
- το Σημείωμα Αναφοράς
- το Σημείωμα Αδειοδότησης
- τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων
- το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει)
μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Στην πρώτη αυτή ενότητα δίνουμε παραδείγματα παγιωμένων εκφράσεων και ορίζουμε την παγίωση με βάση σημασιο-συντακτικά κριτήρια.
Διαχωρίζουμε μεταξύ παγίωσης σε επίπεδο πρότασης (παροιμίες και σύνθετα ρήματα) και παγίωσης σε επίπεδο φράσης (σύνθετα ουσιαστικά, επίθετα, επιρρήματα, σύνθετες προθέσεις). Συνοψίζουμε διαπιστώνοντας ότι σε όλα τα μέρη του λόγου υπάρχει παγίωση.
Γίνεται μελέτη παραμέτρων όπως το συγκείμενο, το ερμήνευμα, τα επίπεδα λόγου, η συνυποδήλωση (θετική ή αρνητική), το επιχείρημα ή το συναίσθημα που ‘μεταφέρει’ μια έκφραση, η συχνότητα εμφάνισής της στην γλώσσα-πηγή αλλά και στη γλώσσα-στόχο, η έκφραση της επίτασης (υπερβολής), η εικόνα/μεταφορά, τα τυχόν πολιτισμικά στοιχεία μιας παγιωμένης έκφρασης, με στόχο την κατανόηση αλλά και απόδοσή της σε οποιαδήποτε γλώσσα (εδώ, ενδεικτικά, στα ελληνικά).
Γίνεται αναφορά σε έννοιες όπως η ισοδυναμία και η διαίσθηση σε μητρική αλλά και στην ξένη γλώσσα. Εντοπίζονται τρείς τύποι ισοδυναμίας (ολική, μερική, μηδενική) και γίνεται αναφορά σε πιο εξειδικευμένες στρατηγικές μετάφρασης (όπως η προσαρμογή, η διεύρυνση, η μετατροπία, η αλλαγή γραμματικής κατηγορίας).
Με βάση ένα ερωτηματολόγιο που συντάχτηκε πειραματικά στο πλαίσιο μεταπτυχιακής εργασίας, την αποδελτίωσή του και τα αποτελέσματα της πειραματικής χρήσης του στην τάξη, συντάχθηκαν στο πλαίσιο της ίδιας μεταπτυχιακής εργασίας, ασκήσεις κατανόησης (στα επίπεδα αρχαρίων και μέσων) και κατανόησης/παραγωγής στο επίπεδο προχωρημένων. Οι ασκήσεις αυτές μεταφέρονται εδώ αφού βελτιώθηκαν μετά από τη διδασκαλία τους στο μάθημα των ιδιωτισμών. Καταγράφηκαν επίσης οι παρατηρήσεις των φοιτητών καθώς και οι λύσεις τόσο στο αρχικό ερωτηματολόγιο αυτό όσο και στις προτεινόμενες ασκήσεις. Το υλικό βοηθά στην αυτομάθηση.
Καταγράφεται στην ενότητα αυτή ο τρόπος παρουσίασης και οι (ελλιπείς) πληροφορίες που παρέχονται τόσο στα μονόγλωσσα λεξικά για παγιωμένες εκφράσεις των Rey-Chantreau και Chollet-Robert, παραδοσιακό και σύγχρονο, όσο και στο δίγλωσσο εξαντλημένο λεξικό για παγιωμένες εκφράσεις του Γ. Χριστοδουλάκη. Παρατίθενται επίσης αποσπάσματα από ιστοσελίδες (εκπαιδευτικές και μη) αφιερωμένες στους ιδιωτισμούς αλλά και απεικονίσεις των ιδιωτισμών, μέσα από σκίτσα.
Παρατίθενται παλαιότερα θέματα εξετάσεων με τις λύσεις τους. Στα θέματα αυτά, αφού δοθεί το συγκείμενο, ζητάται να σημειωθεί το επίπεδο λόγου, το ερμήνευμα που θα έδινε ένα λεξικό και να γίνουν σημασιο-συντακτικά σχόλια για την παγίωση και σχόλια για την προτεινόμενη ισοδύναμη έκφραση κατά την απόδοση στα ελληνικά.
Γίνεται εμβάθυνση στο φαινόμενο της παγίωσης και σχηματική παρουσίασή του μέσα από την καταγραφή της συντακτικής δομής του. Δίνεται συγκεκριμένα αναλυτική τυπολογία των σύνθετων (παγιωμένων) ουσιαστικών, επιθέτων, προθέσεων και συνδέσμων. Στη συνέχεια αναλύονται συντακτικά τα σύνθετα (παγιωμένα) επιρρήματα και τα σύνθετα (παγιωμένα) ρήματα. Γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα σε παγιωμένα ρήματα πλήρους περιεχομένου και κενών περιεχομένου όπως το έχω και το είμαι.
Παρατίθενται αποσπάσματα από το ηλεκτρονικό μας λεξικό με αναφορά στις πηγές μας. Παρουσιάζονται ενδεικτικά εκφράσεις που αντλούνται από αυτό και οι πληροφορίες που δίνουμε, συγκεκριμένα παράθεση του συγκείμενου, του επιπέδου λόγου (οικείο, μη σημαδεμένο, λόγιο), του ερμηνεύματος, της συνυποδήλωσης της έκφρασης (θετικής ή αρνητικής), του συναισθήματος που τυχόν εκφράζεται. Οι παραπάνω παράμετροι που εμφανίζονται συστηματικά στο ηλεκτρονικό λεξικό μας και απουσιάζουν συνήθως από τα συμβατικά λεξικά βοηθούν στον εντοπισμό της κατάλληλης ισοδυναμίας στα ελληνικά, την οποία επίσης προτείνουμε. Σημειώνονται επίσης διπλές ή πολλαπλές σημασίες μιας παγιωμένης έκφρασης. Αναφορά γίνεται στο φαινόμενο της ‘αποπαγίωσης’. Το λεξικό αυτό τροφοδότησε μια διδακτική εφαρμογή (idiom.ioperm.org) που μπορεί να συμβουλεύεται ηλεκτρονικά οποιοσδήποτε χρήστης για την εύρεση παγιωμένων εκφράσεων και τη συστηματική παροχή πληροφοριών για κάθε έκφραση.
Εξετάζονται οι ιδιωτισμοί στη γαλλική λογοτεχνία με αποσπάσματα από βιβλία παιδικής ή νεανικής λογοτεχνίας όπως Les vacances du petit Nicolas (Οι διακοπές του μικρού Νικόλα) των Sempé-Goscinny και Cabot-Caboche (ο Σκύλος) του Pennac (συγκεκριμένα πέντε αποσπάσματα). Αφού εντοπιστεί η παγίωση τόσο σε επίπεδο πρότασης όσο και σε επίπεδο φράσης, μελετάται και σχολιάζεται η παγίωση που παρουσιάζεται σχηματικά και μέσα από πίνακες. Σημειώνεται στο τέλος η ισοδυναμία στα ελληνικά.
Παρατίθενται με αλφαβητική σειρά οι εκφράσεις που εξετάστηκαν στην τάξη και η απόδοσή τους στα ελληνικά. Άλλες εκφράσεις που παρατίθενται επίσης αλφαβητικά αναμένουν την απόδοσή τους στα ελληνικά με βάση έρευνα που μπορεί να γίνει από τον αναγνώστη. Κι αυτό γιατί στόχος του μαθήματος αυτού όπως και του αντίστοιχου ανοικτού μαθήματος δεν είναι να διδαχτούν όσο το δυνατόν περισσότερες εκφράσεις αλλά να δοθούν τα εργαλεία στον ενδιαφερόμενο ώστε ο ίδιος αρχικά να εντοπίσει ότι μια έκφραση που ακούει ή διαβάζει είναι παγιωμένη και στη συνέχεια να στηριζόμενος στο συγκείμενο να ‘μαντέψει‘ τη σημασία της έκφρασης αυτής. Για τον εντοπισμό της καλύτερης ισοδύναμης έκφρασης στα ελληνικά μπορεί να ανατρέξει επίσης στο διαδίκτυο ή στα εξειδικευμένα λεξικά που προτείνονται εδώ.
Ακολουθεί στην ενότητα αυτή η λίστα των ιδιωτισμών ενός σχολείου της Γενεύης όπως εμφανίζεται στο διαδίκτυο (http://parolesfr.kiev.ua/idiomsfr.php?page=7) και η οποία τροφοδότησε κατά ένα μεγάλο μέρος το δικό μας ηλεκτρονικό λεξικό. Το υλικό μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για αυτομάθηση.
Οκτώ προσομοιώσεις εξέτασης επιτρέπουν στους φοιτητές μας να προετοιμαστούν καλύτερα για την τελική εξέταση.
Παρατίθενται λήμματα που μπορούν να τροφοδοτήσουν το ηλεκτρονικό λεξικό μας. Συντάσσονται τρία τρίγλωσσα λεξικά παγιωμένων εκφράσεων (σε γαλλικά-ελληνικά και αγγλικά). Σημειώνεται θεματικό λεξιλόγιο ιδιωτισμών με θέμα το χρήμα.
Παρατίθεται τρίγλωσσο (αγγλικό-ελληνικό-γαλλικό) λεξικό παγιωμένων εκφράσεων που περιέχουν χρώματα καθώς και ένα επίσης τρίγλωσσο (γαλλικό-ελληνικό-ισπανικό) λεξικό με μέρη του σώματος.
Συγκεκριμένα: 18 δίγλωσσα power points τα περισσότερα από τα οποία είναι κατηγοριοποιημένα θεματικά.
Ένα από αυτά αποδελτιώνει και απεικονίζει εκφράσεις από το βιβλίο Les bêtises du petit Nicolas των Sempé, Goscinny.
10 μονόγλωσσα power points τα περισσότερα από τα οποία επίσης έχουν θεματική κατηγοριοποίηση και περιλαμβάνουν εκφράσεις με χρώματα, με μέρη του σώματος, ιδιωτισμούς της Ελβετίας ή άλλων γαλλόφωνων περιοχών.
2 πολύγλωσσα λεξικά. Συγκεκριμένα, ένα τρίγλωσσο και ένα λεξικό σε 6 γλώσσες που συγκεντρώνει παγιωμένες εκφράσεις με ρούχα.
Βιβλιογραφία
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 0
Αρ. Προβολών : 0
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
