Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών

Δέσποινα Πόταρη

Περιγραφή

Στο μάθημα αυτό γίνεται η οριοθέτηση της Διδακτικής των Μαθηματικών ως ερευνητικού πεδίου. Συζητούνται τα βασικά θέματα θεωρητικών πλαισίων και οι κυρίαρχοι προσανατολισμοί της έρευνας στο χώρο της Διδακτικής των Μαθηματικών. Αναπτύσσονται γενικά θέματα μεθοδολογίας έρευνας όπως αυτά που αφορούν σε: α) ερευνητικές προσεγγίσεις, β) κατασκευή ερευνητικών εργαλείων, γ) δειγματοληψία και δ) σχήματα ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης δεδομένων. Ακόμα, παρουσιάζονται οι κύριες ερευνητικές περιοχές, η αντίστοιχη θεματολογία και μεθοδολογία τους. Τέλος, οι φοιτητές καλούνται να συγγράψουν μία Επιστημονική Εργασία για την οποία έχει προηγηθεί: α) μελέτη άρθρων και συζήτηση ερωτημάτων επί αυτών στην κατεύθυνση που έχει αναπτυχθεί στα αντίστοιχα μαθήματα, β) κατασκευή ενός ερευνητικού εργαλείου μικρής κλίμακας, δοκιμή και αξιολόγησή του, γ) μελέτη σχετικών άρθρων, σχεδιασμός και οργάνωση μιας έρευνας, συλλογή και ανάλυση δεδομένων.

CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Διδάσκοντες

Πόταρη Δέσποινα

Θέση: Αναπληρώτρια καθηγήτρια

Ίδρυμα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Διδακτική Μαθηματικών (αντιλήψεις μαθητών, εκπαίδευση εκπαιδευτικών, μελέτη διδασκαλίας στη σχολική τάξη)

 

Σακονίδης Χαραλάμπος

Θέση: Καθηγητής

Ίδρυμα: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Συστήματα αναπαράστασης στη μαθηματική εκπαίδευση, Η/Υ στα μαθηματικά, Εθνομαθηματικά, Φύλο και μαθηματική εκπαίδευση, Μαθησιακές δυσκολίες στα μαθηματικά και διάγνωσή τους, εκπαίδευση εκπαιδευτικών στα μαθηματικά

Περιεχόμενο μαθήματος
  • Η έρευνα στη Διδακτική των Μαθηματικών: περίληψη μεθοδολογίας έρευνας
  • Η εξέλιξη της έρευνας και η πρόσφατη στροφή: η Διδακτική των Μαθηματικών ως επιστημονικός κλάδος, ποιότητα της έρευνας στη ΔΜ, στροφή στην έρευνα στη ΔΜ
  • Ερευνητικές μέθοδοι
  • Ερευνητικά εργαλεία
  • Μελέτη αντιλήψεων και πεποιθήσεων: έρευνα πάνω στις πεποιθήσεις, αναζήτηση των αντιλήψεων των μαθητών στα μαθηματικά
  • Μελέτη της σχολικής τάξης: μελέτη της τάξης των μαθηματικών, το ζήτημα της «εκχώρησης» στη διδασκαλία και μάθηση των Μαθηματικών
  • Συγγραφή εργασίας
Περιεχόμενα και προσανατολισμός

1. Οριοθέτηση της Διδακτικής των Μαθηματικών ως ερευνητικού πεδίου

  • Βασικά θέματα θεωρητικών πλαισίων και μεθοδολογίας έρευνας
  • Η έρευνα στο χώρο της Διδακτικής των Μαθηματικών: κυρίαρχοι προσανατολισμοί

Διάρκεια: 2 τετράωρα

Εργασία φοιτητών: Μελέτη άρθρων και συζήτηση ερωτημάτων επί αυτών στην κατεύθυνση που έχει αναπτυχθεί στα αντίστοιχα μαθήματα.

 

2. Μεθοδολογία έρευνας

a) Γενικά θέματα μεθοδολογίας έρευνας. Συνοπτική ανάπτυξη θεμάτων που αφορούν σε: α) ερευνητικές προσεγγίσεις, β) κατασκευή ερευνητικών εργαλείων, γ) δειγματοληψία και δ) σχήματα ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης δεδομένων.

Διάρκεια: 3 τετράωρα

Εργασία φοιτητών: Κατασκευή ενός ερευνητικού εργαλείου, μικρής κλίμακας δοκιμή και αξιολόγησή του.

b) Η έρευνα στη Διδακτική των Μαθηματικών: θεματολογία και μεθοδολογία.

Εργασία φοιτητών: Μελέτη σχετικών άρθρων, σχεδιασμός και οργάνωση μιας έρευνας, συλλογή και ανάλυση δεδομένων.

 

3. Συγγραφή μιας Επιστημονικής Εργασίας: Δομή, κριτήρια αξιολόγησης, κτλ.

Εργασία φοιτητών: Επιστημονική κρίση ερευνητικών άρθρων

Διάρκεια: 1 τετράωρο

Eclass μαθήματος
Μέθοδοι διδασκαλίας

Το μάθημα περιλαμβάνει παραδόσεις των διδασκόντων καθώς και μια σειρά από σύντομες εργασίες που θα παρουσιάζουν οι φοιτητές/τριες κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Ομάδα στόχος

Οι φοιτητές/ απόφοιτοι του τμήματος Μαθηματικών. Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή.

Βιβλιογραφία
  • Altrichter, H., Posch, P. & Somekh, B. (2001), Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους, Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Breen, C. (2003). Mathematics Teachers as Researchers: Living on the Edge? In  A. Bishop et al (eds.) Second International Handbook of Mathematics Education (pp. 523-544). Dordrecht: Kluwer
  • Boaler, J. (2000), Multiple Perspectives on mathematics Education and Learning, Norwood, NJ : Ablex Publishing Company.
  • Boaler, J. Ball, D., Even, R. (2003). Preparing Mathematics Education Researchers for Disciplined Inquiry: Learning from, in, and for Practice. In  A. Bishop et al (eds.) Second International Handbook of Mathematics Education (pp. 491-521). Dordrecht: Kluwer.
  • Cobb, P. and Steffe, L.P. (1983). The constructivist researcher as teacher and model builder, Journal for Research in Mathematics Education, 14(2), 83-89.
  • Cohen, L. & Manion, L. (2000), Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Eisenhart, M.A. (1988). The ethnographic research tradition and mathematics education research, Journal for Research in Mathematics Education, 19 (2), 99-114.
  • English, L.D. (ed) (2002). Handbook of International Research in Mathematics Education, Mahwah, NJ:  Lawrence Erlbaum Ass. Publishing.
  • English, L.D. (2003). Reconciling theory, research and practice: a models and modeling perspective, Educational Studies in Mathematics, 54, 225-248.
  • Evans, J.(2000). Adults’ Mathematical Thinking and Emotions, London: Routledge/Falmer Press.
  • Gutierrez, A. & Boero, P. (Eds.). (2006). Handbook of Research on the Psychology of Mathematics Education, Rotterdam/Taipei: Sense Publishers.
  • Kilpatric, J. (1992). A History of Research in Mathematics Education. In D. A. Grows (ed.), Handbook of Research on Mathematics Teaching and Learning, NY: MacMillan Publishing Co.
  • Kilpatrick, J. (2001). Understanding mathematical literacy: the contribution of research, Educational Studies in Mathematics, 47, 101-116.
  • Leder, G. and Forgasz, H. (2002). Measuring Mathematical Beliefs and their impact on the Learning of Mathematics: A new approach. In G. Leder et al (eds). Beliefs: A hidden variable in mathematics education? (pp. 95-113). Dordrecht: Kluwer.
  • Maasz, J. & Schloeglmann, W. (Eds.). (2006). New Mathematics Education Research and Practice, Rotterdam/Taipei: Sense Publishers.
  • Markopoulos, Ch. and Potari, D. (2000). Dynamic transformations of solids in the mathematics classroom. In T. Nakahara, M. Koyama (eds.), Proceedings of the 24th Conference of International Group for the Psychology of Mathematics Education, Vol. 3, 263-270, Hiroshima University, Japan.
  • Mason, J. and Waywood A. (1996).The Role of Theory in Mathematics Education and Research. In A. Bishop et al (eds.) International Handbook of Mathematics Education, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Mcleod, D. and Mcleod, S. (2002). Synthesis-beliefs and Mathematics Education: Implications for Learning, Teaching, and Research. In G. Leder et al (eds). Beliefs: A hidden variable in mathematics education? (pp. 115-123). Dordrecht: Kluwer.
  • Niss, M. (1999). Aspects of the nature and state of research in mathematics education, Educational Studies in Mathematics, 40, 1-24.
  • Potari, D. and Jaworski, B. (2002). Tackling Complexity in Mathematics Teaching Development: Using the Teaching Triad as a Tool for Reflection and Analysis, Journal of Mathematics Teacher Education, 5(4), 351-380.
  • Sakonidis, H., Tzekaki, M. & Kaldrimidou, M. (2001).  Mathematics teaching practices in transition: some meaning construction issues.  In M.v. den Heuvel-Panhuizen (ed), Proceedings of the 25th Conference of International Group for the Psychology of Mathematics Education, Vol. 4, 137-144, Utrecht, The Netherlands.
  • Σακονίδης, Χ., Πόταρη, Δ. Μαναρίδης, Α., Χατζηγούλα, Ρ. (2007). Η συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών και ερευνητών στο πλαίσιο μιας κοινότητας διερεύνησης των διδακτικών πρακτικών στα μαθηματικά: μια μελέτη.  Στο Χ. Σακονίδης & Δ. Δεσλή (Επιμ.), Πρακτικά του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ένωσης Ερευνητών Διδακτικής των Μαθηματικών, Αθήνα: Τυπωθήτω.
  • Teppo, A. R. (1998). Qualitative Research Methods in Mathematics Education, Journal for Research in Mathematics Education, Monograph Number 9
  • Vithal, R. and Valero, P. (2003). Researching Mathematics Education in Situations of Social and Political Conflict. . In  A. Bishop et al (eds.) Second International Handbook of Mathematics Education (pp. 545-521). Dordrecht: Kluwer.
Αναφορές - Άρθρα
  1. Schoenfeld, A. H. (2000). Purposes and methods of research in mathematics education. Notices of the AMS, 47(6), 641-649.
  2. Kilpatrick, J. (1993). Beyond face value: Assessing research in mathematics education. Criteria for scientific quality and relevance in the didactics of mathematics, 15-34.
  3. Bergsten, C. (2007). HOW DO THEORIES INFLUENCE THE RESARCH ON TEACHING AND LEARNING LIMITS OF FUNCTIONS?. WORKING GROUP 11. Different theoretical perspectives and approaches in research in mathematics education 1617, 1638.
  4. Barkai, R., Dreyfus, T., Tirosh, D., & Tsamir, P. (2006). UNIVESAL AND EXISTENTIAL MATHEMATICAL STATEMENTS-SECONDARY SCHOOL TEACHERS’RESPONSES. International Group for the Psychology of Mathematics Education, 218.
  5. Valero, P. (2008). Discourses of power in mathematics education research: Concepts and possibilities for action.
  6. Przenioslo, M. (2005). Introducing the concept of convergence of a sequence in secondary school. Educational Studies in Mathematics, 60(1), 71-93.
  7. Robotti, E. (2012). Natural language as a tool for analyzing the proving process: the case of plane geometry proof. Educational Studies in Mathematics, 80(3), 433-450.
  8. Planas, N., & Gorgorió, N. (2004). Are different students expected to learn norms differently in the mathematics classroom?. Mathematics Education Research Journal, 16(1), 19-40.
  9. Hancock, D. R., & Algozzine, B. (2006). Doing case study research: A practical guide for beginning researchers. Teachers College Press.
  10. Corbin, J., & Strauss, A. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications.

Ενότητες

Περίληψη μεθοδολογίας έρευνας. Η εκπαιδευτική έρευνα: αναγκαιότητα, πραγματικότητα, προοπτικές. Σημασία της έρευνας στην εκπαίδευση, μοντέλα συνεργασίας εκπαιδευτικού – ερευνητή. Βασικές κατευθύνσεις και χαρακτηριστικά της ερευνητικής διαδικασίας, ποσοτικές και ποιοτικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική έρευνα.

Η Διδακτική των Μαθηματικών ως επιστημονικός κλάδος. Ορισμοί: έρευνα, Επιστημολογία, Φαινομενολογία–Εθνομεθοδολογία–Συμβολική αλληλεπίδραση. Επιστημολογία και ΔΜ, ο ρόλος της Θεωρίας, εξέλιξη της ΔΜ. Στροφή στην έρευνα και εξέλιξη των θεωρητικών πλαισίων. Η τάξη των μαθηματικών ως πεδίο έρευνας. Κύρια χαρακτηριστικά της ποιοτικής έρευνας στη ΔΜ, κριτήρια Killpatrick.

Ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι. Τι συνιστά έρευνα; Μέθοδοι και μεθοδολογία έρευνας, εναλλακτικές ερευνητικές προσεγγίσεις. Χαρακτηριστικά ενός καλού Ερευνητικού Προβλήματος. Μελέτη περίπτωσης, Έρευνα δράση, Εθνογραφική έρευνα.

Κύρια χαρακτηριστικά: Μελέτη περίπτωσης, Έρευνα δράση, Εθνογραφική έρευνα. Ερωτηματολόγιο και πως χρησιμοποιείται. Παρατήρηση, συνεντεύξεις: δεξιότητες που απαιτούνται και κριτήρια επιλογής ερωτήσεων.

Σχέση «πεποίθηση»–«αντίληψη»–«γνώση», σχέση στάσης–επίδοσης. Επιστημολογικές πεποιθήσεις των μαθητών για τα μαθηματικά, πως συνδέονται με τις παιδαγωγικές τους αντιλήψεις. Ορισμοί: Ριζοσπαστικός Εποικοδομισμός, Ριζοσπαστική Επιστημολογία, Θεωρία των σχημάτων, Κοινωνικό-πολιτισμική οπτική (Vygotsky), Έννοια, Αντιλήψεις–Κατηγορίες–Πλαίσια. Η μέθοδος του πειράματος σχεδιασμού (Design Experiment).

Διδακτικές πτυχές της σχολικής τάξης, το ζήτημα της «εκχώρησης» στη διδασκαλία και μάθηση των Μαθηματικών, οι παρεμβάσεις των δασκάλων στην εργασία των μαθητών και οι συνέπειές τους στην κατασκευή του μαθηματικού νοήματος. Παραδείγματα ερευνών στη σχολική τάξη και θεωρητικές οπτικές. Η Διδακτική Τριάδα.

Έλεγχος του περιεχομένου της έρευνας, τύποι άρθρων, δομή μίας εργασίας. Τίτλος, περίληψη και τι περιλαμβάνει, εισαγωγή, μέθοδος, αποτελέσματα, συζήτηση. Ερωτήσεις για την ποιότητα της παρουσίασης.

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  0
Αρ. Προβολών :  0

Ημερολόγιο

Ανακοινώσεις

  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -