Τεκτονική Γεωλογία

Δημήτριος Παπανικολάου, Στυλιανός Λόζιος

Περιγραφή

Η ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ασχολείται με την παραμόρφωση των πετρωμάτων και της λιθόσφαιρας, τις δομές οι οποίες προκύπτουν (π.χ. πτυχές, ρήγματα, φυλλώσεις, γραμμώσεις κλπ.) καθώς και τους μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία και εξέλιξή τους. 

Καλύπτει δομές με κλίμακα εμφάνισης χιλιάδων χιλιομέτρων (κλίμακα λιθοσφαιρικών πλακών) μέχρι μικροδομές κλίμακας ορυκτού στο μικροσκόπιο, που δημιουργούνται σε διάφορα γεωτεκτονικά περιβάλλοντα, ανάλογα με τη διαχρονική κατανομή των τάσεων και των παραμορφώσεων στους τεκτονικούς ορόφους του στερεού φλοιού της Γης.

Η εξερεύνηση, η χαρτογράφηση και η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (κοιτάσματα, υπόγεια νερά, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, δομικοί λίθοι κλπ.) βασίζονται στη δουλειά που γίνεται από τους τεκτονικούς γεωλόγους, που αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τις τεκτονικές δομές σε όλες τις κλίμακες μελέτης, μπορούν να δώσουν λογικές και αξιόπιστες ερμηνείες και προβλέψεις.

Ταυτόχρονα, η κινηματική και δυναμική ανάλυση των ενεργών ρηγμάτων και τ

Περισσότερα  
CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Διδάσκοντες

Στυλιανός Λόζιος
Επίκουρος Καθηγητής
Τομέας Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας
Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Ο Στυλιανός Λόζιος είναι Επίκουρος Καθηγητής Δυναμικής και Τεκτονικής Γεωλογίας. Έχει διδάξει και διδάσκει σε προπτυχιακό επίπεδο 5 μαθήματα και σε μεταπτυχιακό επίπεδο 7 μαθήματα. Επιβλέπει διπλωματικές εργασίες, διατριβές ειδίκευσης και διδακτορικές διατριβές. Είναι συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων και σημειώσεων. Έχει δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, που καλύπτουν τα αντικείμενα της Τεκτονικής, Δυναμικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και αφορούν περιοχές του ελληνικού χώρου αλλά και του εξωτερικού. Έχει σημαντικές διεθνείς συνεργασίες με τα Πανεπιστήμια: Λοζάνης, Goethe Φρανκφούρτης, Βαρκελώνης, Τέξας (Austin), Εθνικό Αυστραλίας κ.ά. Είναι κριτής εργασιών σε περιοδικά. Είναι επιστημονικός υπεύθυνος σε 6 (και έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 50) ελληνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα.

 

Δημήτριος Παπανικολάου
Καθηγητής
Τομέας Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας
Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Περισσότερες πληροφορίες

Περιεχόμενο μαθήματος

Οι βασικές θεματικές ενότητες του μαθήματος (και του βιβλίου που δίνεται στους φοιτητές) είναι:

Ύλη που διδάσκει ο Καθηγητής Δ. Ι. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

  • ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
    • Εισαγωγή στην έννοια της Τεκτονικής
    • Είδη παραμόρφωσης
  • ΓΕΩΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
    • Δομές φλοιού και μανδύα
    • Παραμόρφωση στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών
    • Γεωτεκτονικοί κύκλοι, ορογενετικές φάσεις και ασυμφωνίες
    • Παραμόρφωση στο ορογενετικό τόξο και παραμορφωτικές φ
  • ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ
    • Τεκτονική ανάλυση πτυχών
    • Γενετική ταξινόμηση και συμμετρία πτυχών
    • Σχιστότητα και γράμμωση
    • Τεκτονικός ιστός, Τεκτονίτης, Τεκτονικά πετρώματα

 

Ύλη που διδάσκει ο Επίκ. Καθηγητής Σ. Γ. ΛΟΖΙΟΣ

  • ΕΙΣΑΓΩΓΗ
    • Το πεδίο της Τεκτονικής Γεωλογίας
  • ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ
    • Δυνάμεις και Τάσεις
    • Παραμόρφωση και Τροπή
  • ΘΡΑΥΣΙΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ
    • Θραυσιγενής παραμόρφωση και Διαρρήξεις
    • Ρήγματα
    • Καθεστώτα βράχυνσης
    • Καθεστώτα έκτασης
    • Οριζόντια ολίσθηση, διασυμπίεση και διεφελκυσμός

 

Το Εργαστήριο της Τεκτονικής Γεωλογίας περιλαμβάνει:

  • ΜΕΡΟΣ Α΄: Ασκήσεις τεκτονικής ανάλυσης και επίλυσης γεωλογικών προβλημάτων με τη χρήση του δικτύου Schmidt
  • ΜΕΡΟΣ Β΄: Ασκήσεις κινηματικής και δυναμικής ανάλυσης σε πτυχωμένα και διαρρηγμένα πετρώματα
  • ΜΕΡΟΣ Γ΄: Ασκήσεις μέτρησης της παραμόρφωσης
  • ΜΕΡΟΣ Δ΄: Ασκήσεις με χάρτες και τομές για κατασκευή ισορροπημένων γεωλογικών τομών
  • ΜΕΡΟΣ Ε΄: Ασκήσεις με υπεδαφικούς χάρτες και ασκήσεις κατασκευής τεκτονικών χαρτών

 

Ασκήσεις Υπαίθρου στα πλαίσια του μαθήματος και του εργαστηρίου.

  • Μονοήμερη άσκηση υπαίθρου στην Κορινθία – Αργολίδα.
  • Τετράωρη άσκηση στην ευρύτερη περιοχή του Όρους Υμηττός.
Μαθησιακοί στόχοι

Εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες της παραμόρφωσης των πετρωμάτων, με έμφαση στις τεκτονικές δομές μεσαίας και μικρής κλίμακας. Πρακτικές εφαρμογές της Τεκτονικής Γεωλογίας σε εξειδικεύσεις όπως η Τεχνική Γεωλογία, η Υδρογεωλογία, η Αναζήτηση Υδρογονανθράκων, η Κοιτασματολογία, η διαχείριση του Σεισμικού Κινδύνου κλπ.

Βιβλιογραφία

Συγγράμματα που προσφέρονται μέσω του συστήματος ΕΥΔΟΞΟΣ

  • Παπανικολάου, Δ. & Λόζιος, Σ. (2015).Τεκτονική Γεωλογία. 479 σελ., Εκδόσεις Da Vinci.


Εκπαιδευτικό υλικό στο Διαδίκτυο

Μέθοδοι διδασκαλίας

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Φροντιστήριο.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Στο μάθημα η αξιολόγηση γίνεται με γραπτές εξετάσεις, καθώς και με τη σωστή απάντηση των ερωτήσεων και την κατασκευή των ζητούμενων γεωλογικών τομών και διαγραμμάτων κατά τη διάρκεια των ασκήσεων υπαίθρου.
Στις εργαστηριακές ασκήσεις η αξιολόγηση γίνεται είτε με την επιτυχή επίλυση των ασκήσεων κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου (πρόοδοι), είτε με γραπτές εξετάσεις, για όσους αποτύχουν στο προηγούμενο σύστημα.

Ομάδα στόχος

Υποψήφιοι και εν ενεργεία φοιτητές/φοιτήτριες, και απόφοιτοι Τμημάτων Γεωλογίας του ΕΚΠΑ, του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Πατρών.
Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή Τεκτονική Γεωλογία, Γεωτεκτονική, Τεκτονική Ανάλυση, Μηχανική των πετρωμάτων.

Προαπαιτούμενα

Για τη σωστή παρακολούθηση και κατανόηση της ύλης του μαθήματος είναι καλό να κατέχει κάποιος την ύλη του μαθήματος:
Υ2201 Εισαγωγή στη Γεωλογία (GEOL157) - http://eclass.uoa.gr/courses/GEOL157/

Προτεινόμενα συγγράμματα

Παπανικολάου, Δ. & Λόζιος, Σ. (2015).Τεκτονική Γεωλογία. 479 σελ., Εκδόσεις Da Vinci.

Ενότητες

  • Εισαγωγή στην έννοια της Τεκτονικής
  • Είδη παραμόρφωσης
  • Δομές φλοιού και μανδύα
  • Παραμόρφωση στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών
  • Γεωτεκτονικοί κύκλοι, ορογενετικές φάσεις και ασυμφωνίες
  • Παραμόρφωση στο ορογενετικό τόξο και παραμορφωτικές φ
  • Τεκτονική ανάλυση πτυχών
  • Γενετική ταξινόμηση και συμμετρία πτυχών
  • Σχιστότητα και γράμμωση
  • Τεκτονικός ιστός, Τεκτονίτης, Τεκτονικά πετρώματα


Λέξεις Κλειδιά:
 Φλοιός, Μανδύας, Λιθοσφαιρικές πλάκες, Όρια πλακών, Γεωτεκτονικός κύκλος, Ορογενετικές φάσεις, Ασυμφωνίες, Ορογενετικό τόξο, Παραμορφωτικές φάσεις, Πτυχές, Φύλλωση, Γράμμωση, Τεκτονικός ιστός, Τεκτονίτες, Τεκτονικά πετρώματα.

  • Το πεδίο της Τεκτονικής Γεωλογίας
  • Δυνάμεις και Τάσεις
  • Παραμόρφωση και Τροπή
  • Διαρρήξεις και μηχανική της θραυσιγενούς παραμόρφωσης
  • Εκτατικές διαρρήξεις και διακλάσεις
  • Χαρακτηριστικά, γένεση και ανάπτυξη των ρηγμάτων
  • Κινηματική, δυναμική ανάλυση και αναγνώριση των ρηγμάτων στην ύπαιθρο
  • Συστήματα επωθητικών ρηγμάτων και βράχυνση του φλοιού
  • Συστήματα κανονικών ρηγμάτων και έκταση του φλοιού
  • Ρήγματα και ρηξιγενείς ζώνες οριζόντιας ολίσθησης


Λέξεις Κλειδιά:
 Παραμόρφωση, Τροπή, Τύποι παραμόρφωσης, Μέτρηση της παραμόρφωσης, Ρεολογία, Μηχανική των πετρωμάτων, Καθεστώς τάσεων, Πεδίο τάσεων, Διαρρήξεις, Διακλάσεις, Ρήγματα, Καθεστώτα έκτασης, Καθεστώτα βράχυνσης, Καθεστώτα οριζόντιας ολίσθησης, Διασυμπίεση και Διεφελκυσμός.

Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων υπαίθρου οι φοιτητές εκπαιδεύονται στην αναγνώριση των τεκτονικών δομών σε όλες τις κλίμακες παρατήρησης, στη συλλογή μετρήσεων και όλων των απαραίτητων τεκτονικών στοιχείων, στις τεχνικές χαρτογράφησης των τεκτονικών δομών και στη χρήση κλασσικών και σύγχρονων ψηφιακών οργάνων και τεχνικών, τόσο για τη λήψη όσο και για την επεξεργασία των στοιχείων και των δεδομένων.


Λέξεις Κλειδιά:
 Γεωλογική εργασία υπαίθρου, Χαρτογράφηση τεκτονικών δομών, Τεκτονικές μετρήσεις.

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  0
Αρ. Προβολών :  0

Ημερολόγιο

Ανακοινώσεις

  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -