Εισαγωγή στο Κουκλοθέατρο

Αντιγόνη Παρούση

Περιγραφή

Εισαγωγή στις βασικές αρχές αλλά και τις ιδιομορφίες της θεατρικής έκφρασης μέσω της κούκλας, σε θεωρητικό και σε πρακτικό επίπεδο. Οι φοιτητές/τριες μελετούν γενικά ζητήματα θεατρικής δραματουργίας, κειμένου, σκηνοθεσίας, αισθητικής και πρόσληψης του θεάματος από την πλευρά του θεατή. Ειδικότερα εστιάζονται σε διάφορα είδη κούκλας (ως προς την τεχνική της κίνησής τους), σε τεχνικές και είδη σκηνικής παρουσίας, σε κατασκευές κλασικών και σύγχρονων μορφών κούκλας, στη μυθοπλασία και το σενάριο του κουκλοθέατρου. Παράλληλα μελετάται η χρήση της θεατρικής κούκλας στην εκπαιδευτική διαδικασία.

CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Περιεχόμενο μαθήματος

1. Εισαγωγή στην τέχνη της κούκλας
Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή και ανίχνευση στις ιδιαιτερότητες μιας τέχνης που συνθέτει στοιχεία από πολλές τέχνες: παραδοσιακό κουκλοθέατρο (μορφές και τεχνικές), το κουκλοθέατρο σήμερα στο διεθνή χώρο, το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα.

2. Τεχνικές κίνησης είδη της κούκλας
Η διαδικασία της παραγωγής απαιτεί αφενός μια ενστικτώδη, αυθόρμητη και χωρίς όρους προσέγγιση της θεατρικής κούκλας, και αφετέρου τη γνώση χειρισμού όλων των τεχνικών της. Οι τύποι του κλασικού κουκλοθέατρου σε όλον τον κόσμο είναι κυρίως τέσσερις: η κούκλα γάντι, η κούκλα με στέλεχος, η μαριονέτα και η φιγούρα του θεάτρου σκιών. Καθένας από αυτούς απαιτεί διαφορετική τεχνική για την κίνηση της κούκλας, ενώ διαφορετικό είδος σκηνής είναι καταλληλότερο για κάθε τεχνική.
Παρουσίαση των βασικών τεχνικών.  Κίνηση από κάτω προς τα πάνω (πίσω από παραβάν). Κίνηση από πάνω προς τα κάτω (μαριονέτα με νήματα). Επιτραπέζια κίνηση. Κίνηση στο χώρο.

3. Αναλυτική παρουσίαση μιας τεχνικής
Επιλογή από τον ευρύτερο χώρο του κουκλοθέατρου και παρουσίαση μιας τεχνικής (πχ. Τα χάρτινα θέατρα, ή Τα γυμνά χέρια κ.λπ.).

4. Παιδαγωγική προσέγγιση του κουκλοθέατρου
Παιδί και κούκλα. Το κουκλοθέατρο στο νηπιαγωγείο

5. Εφαρμογές στην εκπαίδευση
Η γωνιά του κουκλοθέατρου. Η κούκλα της τάξης (η προσωπικότητα της κούκλας και το χτίσιμο του ρόλου). Αυτοσχεδιασμοί (με μια κούκλα από τη κατασκευή στην εφαρμογή). Η κούκλα της τάξης (κίνηση και σκηνική παρουσίαση). Παρουσιάσεις αυτοσχεδιασμών. Η κατασκευή της κούκλας στο νηπιαγωγείο (κατασκευές από απλά και εύχρηστα υλικά με αναφορές και σε συνδυασμό με τη δουλειά στην τάξη).

6. Ο σχεδιασμός και η προετοιμασία μιας παράστασης
Δομή, Τέχνη, Τεχνική: Οι φοιτητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και επιχειρούν να γράψουν ένα σενάριο με βάση τις αρχές του σεναρίου. Ο στόχος είναι να ανεβάσουν οι ομάδες μια σπουδή δέκα λεπτών με την τεχνική που επιλέξαμε και να την παρουσιάσουν. Συζήτηση και διόρθωση των σεναρίων. Ανάγκες και απαιτήσεις των σπουδών.
Δραματουργία, σημειωτική, αισθητική: Κατασκευή των ηρώων/σκηνικών, κίνηση και ομιλία, διαμόρφωση του χώρου της σκηνής.
Το παιδί θεατής: Παρακολούθηση μιας επαγγελματικής παράστασης. Κριτική των παραστάσεων

7. Το ανέβασμα μικρών σπουδών
Δοκιμές και αυτοσχεδιασμοί. Συζήτηση και διόρθωση των σπουδών. Παρουσιάσεις των σπουδών σε κοινό.

Μαθησιακοί στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/ η φοιτητής/ τρια θα: α) έχει εξοικειωθεί με την τέχνη του κουκλοθέατρου και β) έχει κατανοήσει τρόπους εφαρμογής του στην εκπαιδευτική πράξη.

Συγκεκριμένα οι φοιτητές/τριες θα πρέπει:

Α. Να γνωρίζουν

  • ικανοποιητικά στοιχεία από την ιστορία του παραδοσιακού και του σύγχρονου κουκλοθέατρου.
  • τεχνικές κατασκευής και κίνησης της κούκλας.
  • μοντέλα παιδαγωγικών εφαρμογών της τέχνης του κουκλοθέατρου στο νηπιαγωγείο.
  • τα στάδια προετοιμασίας μιας θεατρικής σπουδής.

Β. Να μπορούν

  • να αναλύουν μια ιδέα ή ένα θέμα από την ιστορία του κουκλοθέατρου καθώς και τρόπους ή τεχνικές για να τις χρησιμοποιήσουν στη θεατρική επικοινωνία.
  • να εργαστούν ομαδικά και να διαπραγματευτούν λύσεις και επιλογές με τους συνεργάτες για να πετύχουν ένα κοινό στόχο.
  • να ισορροπούν τις δύο βασικές κατευθύνσεις διδασκαλίας του Θεάτρου/κουκλοθέατρου, την παιδαγωγική και καλλιτεχνική, αναγνωρίζοντας το ξεχωριστό ρόλο της καθεμιάς στη διαμόρφωση στο σχεδιασμό μιας διδακτικής παρέμβασης.
  • να διαμορφώνουν μια αισθητική - καλλιτεχνική αντίληψη της παραγωγής του θεατρικού προϊόντος.
  • να εργαστούν ομαδικά ώστε να συνδυάσουν και να συνθέσουν γνώσεις, απόψεις, συμπεριφορές καθώς παράγουν μέσα από το κουκλοθέατρο νέες ιδέες και εναλλακτικές εικόνες ζωής για να ερμηνεύσουν και να κατανοήσουν τον σύγχρονο κόσμο και τις ιδιαιτερότητές του.
  • να ασκούν κριτική στις εκάστοτε καλλιτεχνικές παραγωγές. Να μπορούν να διακρίνουν το θεατρικό κώδικα και να ξεχωρίζουν τις οπτικές φόρμες (στα υλικά, τις τεχνικές, στις κατασκευές).

 Γ. Επιπλέον, θα πρέπει να μπορούν

  • να ανεβάσουν μια μικρή σπουδή κουκλοθέατρου και να την παρουσιάσουν σε κοινό.
  • να διαχειριστούν την κατασκευή και την κίνηση μιας τουλάχιστον τεχνικής του κουκλοθέατρου.
  • να σχεδιάσουν μια δραστηριότητα κουκλοθέατρου που να απευθύνεται σε παιδιά νηπιακής ηλικίας.
  • να στήσουν μια γωνία κουκλοθέατρου, να κατασκευάσουν και να παίξουν με την κούκλα της τάξης, να οργανώσουν κατασκευές και αυτοσχεδιασμούς για τα παιδιά.
  • να αξιολογούν το καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό έργο, τις παρουσιάσεις των συμφοιτητών/ τριών του/ της.
  • να συνθέσουν ένα σύνολο θεατρικών σπουδών σε παράσταση και να την υποστηρίξουν οργανωτικά.
Βιβλιογραφία

Βιβλία

  • Παρούση, Αντιγόνη. (1998).  Κούκλες κουκλοθέατρου. Αθήνα : Πατάκης.
  • Γκόβας, Νίκος. (2002). Για ένα νεανικό δημιουργικό θέατρο. Ασκήσεις, παιχνίδια, τεχνικές. Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Αλεξίου, Έλλη. (2004). Παίζουμε κουκλοθέατρο; Αθήνα: Καστανιώτης.
  • Θεοχάρη-Περάκη, Ελένη. (1995). Κουκλοθέατρο. Τέχνη και τεχνική. Αθήνα: Εστία.
  • ΦονΚλάιστ, Χάινριχ (Kleist, Heinrich von) (1982). Οι μαριονέτες. Και μια μελέτη του Bernard Dort. Αθήνα: Άγρα.
  • Μέσκε, Μίκαελ (Meschke, Michael) (2004). Το θέατρο στ’ ακροδάχτυλα. Αθήνα: Τυπωθήτω.
  • Ντέλπω, Χένρι (Delpeux, Henri) (1987). Κούκλες και μαριονέτες. Αθήνα: Gutenberg.
  • Πούχνερ, Βάλτερ. (2000). Είδωλα και Ομοιώματα. Πέντε θεατρολογικά μελετήματα. Αθήνα: Νεφέλη.


Δικτυακός τόπος

  • http://www.geocities.com/unimahellas/
    Για το Ελληνικό Κέντρο Κουκλοθεάτρου (UNIMA – ΕΛΛΑΣ) Η  UNIMA – ΕΛΛΑΣ γεννήθηκε το 1990 και αποτελεί το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κούκλας  (UNion International de la MArionnette).
Ομάδα στόχος
  • Φοιτητές του πρώτου έτους του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία.
  • Εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται για τη θεατρική αγωγή και τη χρήση του θεάτρου στη διδασκαλία.
  • Φοιτητές Τμημάτων Θεατρικών Σπουδών που σκοπεύουν να ασχοληθούν με την εκπαίδευση.
  • Επαγγελματίες ηθοποιοί και κουκλοπαίκτες που εργάζονται στο χώρο του παιδικού θεάματος/ δημιουργικής απασχόλησης.
Προτεινόμενα συγγράμματα

Βιβλία

  • Παρούση, Αντιγόνη (2013). Κουκλοθέατρο στην εκπαίδευση-Εκπαίδευση στο κουκλοθέατρο. Αθήνα: Πλέθρον.
  • Pavis, Patrice. (2006). Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Gutenberg.
Μέθοδοι διδασκαλίας
  • Η Διδασκαλία πραγματοποιείται σε ενιαίο χώρο.
  • Η διδακτική-μαθησιακή θεωρία πίσω από την οργάνωση των μαθημάτων είναι κοινωνικά κονστρουξιονιστική.
  • Μέρος των μαθημάτων περιλαμβάνει εισηγήσεις από τη διδάσκουσα και συζητήσεις.
  • Ένα σημαντικό μέρος των μαθημάτων περιλαμβάνει παρουσιάσεις από ομάδες φοιτητών (αυτοσχεδιασμοί, θεατρικές σπουδές ή και παραστάσεις).
  • Οι εργασίες των ομάδων προετοιμάζονται σε ώρες φροντιστηρίου/ εργαστηρίου και με τη βοήθεια του διδάσκοντα, σε μέρες και ώρες που συμφωνούνται ανά ομάδα.
  • Τα μαθήματα υποστηρίζονται και μέσω της πλατφόρμας ασύγχρονης επικοινωνίας (eclass) του Πανεπιστημίου.
Μέθοδοι αξιολόγησης

Η μέθοδος αξιολόγησης είναι διαμορφωτική και συμπερασματική και περιλαμβάνει:

1. Πρόδρομη παρουσίαση ομαδικής εργασίας στην τάξη (10%).

Το περιεχόμενο της πρόδρομης παρουσίασης βασίζεται στην ανάλυση του θέματος που θα επεξεργαστούν σε ομάδες και θα αντλήσουν την ιδέα για τη συγγραφή του σεναρίου τους:

Κριτήρια ως προς:

  • Την ανάλυση του θέματος
  • Τη συλλογή του υλικού
  • Τη συνεργασία της ομάδας
  • Τον τρόπο της παρουσίασή της (Ppt, video)

2. Παρουσίαση θεατρικής σπουδής (30%).

Η Κάθε ομάδα παρουσιάζει τη σπουδή της στους υπόλοιπους φοιτητές του εργαστηρίου.

Κριτήρια ως προς:

  • Την αισθητική (κίνηση, ήχος, σκηνική παρουσίαση).
  • Την πρωτοτυπία της ιδέας - προβολή του θέματος.
  • Την αρτιότητα της εκτέλεσης.

3. Σύνθεση θεατρικών σπουδών και δημόσια παρουσίαση παράστασης (40%)

Οι ομάδες παρουσιάζουν τις σπουδές τους σε κοινό σε μορφή παράστασης.

Οι ομάδες συνεργάζονται με στόχο την έκθεση της συνολικής δουλειάς του εργαστηρίου.

Η κάθε ομάδα δημοσιοποιεί τη σπουδή της.

Κατασκευάζει αφίσα και πρόσκληση με τους συντελεστές προβάλλοντας τη δουλειά του εργαστηρίου και μοιράζονται οι δουλειές από το φροντιστήριο έως τη ταξιθέτρια.

4. Γραπτή τελική ομαδική καταγραφή σπουδής και αξιολόγηση (20%).

Η γραπτή τελική καταγραφή περιλαμβάνει όλη τη διαδικασία ανεβάσματος της σπουδής:

Ιδέα. Περιγραφή του σενάριου. Story board. Κατασκευή και Τεχνικές. Αξιολόγηση της τελικής παραγωγής, καθώς και κριτική μιας επαγγελματικής παράστασης.

Προαπαιτούμενα

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα

Διδάσκοντες

Αντιγόνη Παρούση

Βαθμίδα: Αναπληρώτρια καθηγήτρια
Γνωστικό αντικείμενο: Παιδαγωγική θεατρικής έκφρασης
Τμήμα: Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία


Περισσότερες Πληροφορίες

Ενότητες

Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή και ανίχνευση στις ιδιαιτερότητες μιας τέχνης που συνθέτει στοιχεία από πολλές τέχνες: παραδοσιακό κουκλοθέατρο (μορφές και τεχνικές), το κουκλοθέατρο σήμερα στο διεθνή χώρο, το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα.

 

Λέξεις-κλειδιά: κουκλοθέατρο, ιστορία κουκλοθέατρου

 

 

Η διαδικασία της παραγωγής απαιτεί αφενός μια ενστικτώδη, αυθόρμητη και χωρίς όρους προσέγγιση της θεατρικής κούκλας, και αφετέρου τη γνώση χειρισμού όλων των τεχνικών της. Οι τύποι του κλασικού κουκλοθέατρου σε όλον τον κόσμο είναι κυρίως τέσσερις: η κούκλα γάντι, η κούκλα με στέλεχος, η μαριονέτα και η φιγούρα του θεάτρου σκιών. Καθένας από αυτούς απαιτεί διαφορετική τεχνική για την κίνηση της κούκλας, ενώ διαφορετικό είδος σκηνής είναι καταλληλότερο για κάθε τεχνική.

Παρουσίαση των βασικών τεχνικών.  Κίνηση από κάτω προς τα πάνω (πίσω από παραβάν). Κίνηση από πάνω προς τα κάτω (μαριονέτα με νήματα). Επιτραπέζια κίνηση. Κίνηση στο χώρο.

Λέξεις-κλειδιά: κούκλα-γάντι, μαριονέτα, θέατρο σκιών, θέατρο αντικειμένων

Επιλογή από τον ευρύτερο χώρο του κουκλοθέατρου και παρουσίαση μιας τεχνικής (πχ. Τα χάρτινα θέατρα, ή Τα γυμνά χέρια κ.λπ.).

Λέξεις-κλειδιά: γυμνά χέρια

 

 

 

Παιδί και κούκλα. Το κουκλοθέατρο στο νηπιαγωγείο.

Λέξεις-κλειδιά: παιδί και κούκλα

 

 

 

Η γωνιά του κουκλοθέατρου. Η κούκλα της τάξης (η προσωπικότητα της κούκλας και το χτίσιμο του ρόλου). Αυτοσχεδιασμοί (με μια κούκλα από τη κατασκευή στην εφαρμογή). Η κούκλα της τάξης (κίνηση και σκηνική παρουσίαση). Παρουσιάσεις αυτοσχεδιασμών. Η κατασκευή της κούκλας στο νηπιαγωγείο (κατασκευές από απλά και εύχρηστα υλικά με αναφορές και σε συνδυασμό με τη δουλειά στην τάξη).

Λέξεις-κλειδιά: γωνιά κουκλοθέατρου, κούκλα τάξης, κατασκευή κούκλας

 

 

Δομή, Τέχνη, Τεχνική: Οι φοιτητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και επιχειρούν να γράψουν ένα σενάριο με βάση τις αρχές του σεναρίου. Ο στόχος είναι να ανεβάσουν οι ομάδες μια σπουδή δέκα λεπτών με την τεχνική που επιλέξαμε και να την παρουσιάσουν. Συζήτηση και διόρθωση των σεναρίων. Ανάγκες και απαιτήσεις των σπουδών.

Δραματουργία, σημειωτική, αισθητική: Κατασκευή των ηρώων/σκηνικών, κίνηση και ομιλία, διαμόρφωση του χώρου της σκηνής.

Το παιδί θεατής: Παρακολούθηση μιας επαγγελματικής παράστασης. Κριτική των παραστάσεων.

 

Λέξεις-κλειδιά: κατασκευή σεναρίου, δραματουργική ανάλυση, σημειωτική ανάλυση, αισθητική ανάλυση

Δοκιμές και αυτοσχεδιασμοί. Συζήτηση και διόρθωση των σπουδών. Παρουσιάσεις των σπουδών σε κοινό.

Λέξεις-κλειδιά: παραστατικές τέχνες, αξιολόγηση

 

 

 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A+

Αρ. Επισκέψεων :  0
Αρ. Προβολών :  0

Ημερολόγιο

Ανακοινώσεις

  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -